Лексічнае значэнне. Паняцце і значэнне. Унутраная форма слова.

Слова як адзінка мовы ўяўляе сабой адзінства знака і значэння – спецыфічнага моўнага адлюстравання рэчаіснасці. Змест моўнай адзінкі з’яўляецца адлюстраванне ў свядомасці чалавека паняцця і ЛЗ, якія звязаны паміж сабой і суадносяцца з адным знакам. Агульнае: абодва ідэальныя, застаюцца ў свядомасці чалавека; абодва ёсць сукупнасць пэўных прымет абазначаных з’явай. Адрознае: а) ЛЗ уключае павярхоўныя, часам побытавыя прыметы пэўнай з’явы б) П толькі істотныя прыметы, выяўленыя навукай; а) ЛЗ спецыфічнае для кожнай мовы, з прычыны рознай значнасці слоў б) П інтарнацыянальнае а)ЛЗ змяняецца па гарызанталі – значэнне перадаецца са з’явы на з’яву б)П змяняецца па вертыкалі – веды пра П паглыбляюцца а)ЛЗ вызначаецца ў тлумачалных слоўніках б) П. - адзінка маўлення, вызначаецца ў энцыклапедычных слоўніках.

6. Лексічнае і граматычнае значэнні.

ЛЗ – уяўляе сабой адлюстраванне ў слове той ці ншай з’явы рэчаіснасці. ГЗ – агульныя значэнні, якія ўласцівы розным разрадам слоў і на аснове якіх яны вылучаюцца. Прыклад: дом, сад, назоўнік – усе адз. ліку, муж род, неадуш, Н скл ці В. тыпы: паводле намінатыўнасці: а) прамое – першапачатковае значэнне слова, тое зыходнае значэнне, з якім слова ўзнікла і пачало ўжывацца б) пераноснае – іншае слова набыло назву існуючага, слова стала мнагазначным – перанос назвы аднаго прадмета на іншы. ЛЗ, якія ўзнікаюць на аснове прамога – ГЗ; паводле матываванасці: а) нематываванае – генетычна невытворнае значэнне для суч мовы (вокны) б) матываванае – значэнне вытворнае або словаўтваральных адносінах (падаконнік); паводле спалучальнасці: а) свабодныя – валодае адносна шырокай сінтагматыкай, сувязі паміж словамі вызначаюцца рэальнымі сувязямі з’яў рэчаіснасці. Але свабода спалучальнасці адносная, абмежаваная сэнсавымі адносінамі слоў б) несвабодныя – значэнне слоў, спалучальнасць якіх абмежавана семантычнымі і пазамоўнымі фактамі + а) сінтаксічна-абумоўленае – праяўляецца толькі ў пэўнай сінтаксічнай пазіцыі б) канструктыўна-абмежаванае – рэалізуецца толькі ў пэўнай сінтакс. Канструк. в) фразеалагічна-звязанае – можа праяўляцца толькі ў спалучэнні з пэўным словам (закляты вораг); паводле выконваемых ф-цый: неэмацыянальнае (без адлюстр. дадатковых ацэначных прымет) і эмацыян. (ах ты фашыст!).

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: