Геометриялық оптика және фотометрия

Сфералық айна үшін оптикалық күшті мынадай формуламен анықтайды:

мұндағы а₁ мен а₂ — зат пен кескінінің айнадан қашықтығы, R — айнаның қисықтық радиусы және Ғ — оның фокус аралығы.

Сәуле бойымен айнадан бастап алған қашықтықты оң деп, ал сәулеге қарсы алынған қашықтықты теріс деп есептейді. Егер Ғ метрмен берілсе, онда D диоптриямен беріледі.

Сәуленің бір ортадан екінші ортаға өту құбылысы болғанда жарықтың сыну заңы қолданылады

мұндағы і — түсу бұрышы, r— сыну бұрышы, п — бірінші ортамен салыстырғандағы екінші ортаның сыну көрсеткіші, v₁ мен v₂ — бірінші және екінші орталардағы жарықтың таралу жылдамдықтары.

Біртекті ортаға қойған жұқа линза үшін берілген оптикалық күш D, мынадай формуламен анықталады:

мұндағы а₁ мен а₂ — заттың және кескіннің линзадан қашықтығы, п — линза материалының салыстырмалы сыну керсеткіші, R₁ мен R₂ — линзалардың қисықтық радиусы.

Айналар үшін берілген таңбалар ережесі линзалар үшін де дұрыс болады. Бір-бірімен біріктірілген екі жұқа линзаның оптикалық күші мынаған тең:

мұндағы D₁ мен D₂ — линзалардың оптикалық күші. Айналар мен линзалардағы көлденең ұлғаю мынадай формуламен анықталады:

мұндағы у — заттың биіктігі, ал у' — кескіннің биіктігі. Лупаның беретін үлкеюі

мұндағы L — ең жақсы көруге болатын аралық, ал Ғ — лупаның бас фокус аралығы.

Микроскоптың беретін үлкеюі

мұндағы L — ең жақсы көруге болатын аралық, d — объектив пен окулярдың фокус араларының қашықтығы, D₁ мен D₂ — объектив пен окулярдың оптикалық күштері.

Телескоптың үлкейтуі

мұндағы Ғ₁ — объективтің фокус аралығы, Ғ₂ — окулярдың фокус аралығы.

Жарық ағыны Ф берілген аудан арқылы бірлік уақыт ішінде жарық толқындарымен көшірілген энергия арқылы анықталады

Жарық күші І сан жағынан жарық ағынының бірлік денелік бұрышқа сәйкес келетін шамасына тең болады;

Жарықталыну Е бірлік аудан арқылы өтетін жарық ағынының шамасымен сипатталады:

Жарық күшіндей нүктелік жарық көзі, өзінен r қашықтықта тұрған ауданның бетінде мынадай жарықталыну жасайды:

мұндағы α — сәуленің түсу бұрышы.

Жарқырау R сан жағынан жарық шығарып тұрған дененің бірлік ауданы шығаратын жарық ағынына тең болады,

Егер дененің жарқырауына оның жарықтылығы себепші болатын болса, онда R = E болады, мұндағы —шашырау (шағылу) коэффициенті.

Жарық шығарып тұрған беттің В жарықтығы деп, сан жағынан жарық шығарып тұрған беттің элементінен шыққан жарық күшінің бақылау бағытына перпендикуляр тұрған жазықтық осы элементтің проекциясының ауданына (яғни элементтің көрінетін бетіне) қатынасына тең шаманы айтады:

мұндағы Ө — беттің элементіне түсірілген нормаль мен бақылау бағытының арасындағы бұрыш.

Егер дене Ламберт заңы бойынша жарық шығаратын болса, яғни егер жарықтық бағытқа тәуелді болмаса, онда жарқырау R мен жарықтық В мынадай қатынас арқылы байланысады:

15.1. Горизонталь бағытталған жарық сәулесі вертикаль айнаның бетіне түседі. Айна вертикаль осьтің маңында а бұрышқа айналады. Осы уақыттағы шағылған сәуленің бұрылатын бұрышы қандай болады?

15.2. Сфералық ойыс айнаның қисықтық радиусы 20 см-ге тең. Айнадан 30 см қашықтықта биіктігі 1 см нәрсе қойылған. Кескінінің орны мен биіктігін табу керек. Чертёжін салу керек.

15.3. Егер нәрсе айнадан 30 см қашықтықта орналасса, онда осы нәрсенің қисықтық радиусы 40 см сфералық дөңес айнадағы кескіні қандай қашықтықта орналасады? Егер нәрсенің шамасы 2 см болса, онда оның кескінінің шамасы қандай болады? Миллиметрлік қағазға чертёжін сызып, есептеулерді тексеру керек.

15.4. Сфералық дөңес айнаның қисықтық радиусы 60 см. Айнадан 10 см қашықтықта биіктігі 2 см нәрсе қойылған. Нәрсе кескінінің орны мен биіктігін табу керек. Чертёжін салу керек.

15.5. Қисықтық радиусы 40 см сфералық ойыс айнада, нәрсенің табиғи шамасының 0,5 бөлігіндей кескін алу керек болды. Сол үшін нәрсені қай жерге қою керек және пайда болған кескіннің орны қай жерде болады?

15.6. Сфералық ойыс айнадағы кескіннің мөлшері, сол нәрсенің өзінің мөлшерінен екі есе үлкен. Нәрсе мен кескіннің араларының қашықтығы 15 см. Мыналарды: 1) фокус аралығын және 2) айнаның оптикалық күшін анықтау керек.

15.7. Сфералық ойыс айнаның алдына, бас оптикалық осьтің үстіне оған перпендикуляр етіп, айнаның төбесінен F қашықтықта жанып тұрған шырақ қойылған. Ойыс айнадағы шырақтың кескіні фокус аралығы Ғ₁ = 2Ғ дөңес айнаға түседі. Айналардың ара қашықтығы 3Ғ-ке тең және олардың осьтері бір-біріне сәйкес келеді. Бірінші айнадағы шырақтың кескіні екінші айнаға қарағанда, жорымал нәрсенің ролін атқарады да екі айнаның ара-сында орналасқан шын кескінді береді. Осы кескінді салып және системаның жалпы сызықтық ұлғаюын есептеп шығару керек.

15.8. Қисықтық радиусы 16 м-ге тең сфералық рефлекторда пайда болатын Күннің кескіні қай жерде орналасады және оның мөлшері қандай болады?

15.9. Егер сфералық айнаның бетіне жалпақ, жарық шоғы түсетін болса (шоқтың кеңдігі а бұрышымен анықталады, 62-сурет), онда оптикалық оське параллель бағытпен жүріп айнаның шетіне түсетін сәуле, сол айнадан шағылысқаннан кейін оптикалық осьті фокуста қиып өтпей, фокустан кейбір АҒ қашықтықта қиып өтетін болады.

62-сурет.

Қашықтық АҒ — бойлық сфералық аберрация делінеді, ал қашықтық ҒН —көлденең сфералық аберрация делінеді. Осы аберрациялардың шамаларын a шамасымен, сфералық айнаның радиусымен байланыстыратын формуланы қорытып шығару керек.

15.10. Тесігінің диаметрі 40 см, сфералық ойыс айнаның қисықтық радиусы 60 см. Бас оське параллель болып келген шеткі сәулелердің бойлық және көлденең сфералық аберрацияларын тaбy керек.

15.11. Фокус аралығы 20 см сфералық ойыс айна берілген. Бойлық сфералық аберрация фокус аралығының 2 проценттен артық емес бөлігін құру үшін, нәрсе оптикалық осьтен қандай ең үлкен һ қашықтықта орналасу керек?

15.12. Жарықтың сәулесі параллель жазық шыны пластинканың бетіне 30° бұрышпен түседі де, одан алғашқы сәулеге параллель болып шығады. Шынының сыну көрсеткіші 1,5. Егер сәулелердің ара қашықтығы 1,94 см-ге тең болса, пластинканың қалыңдығы d қандай болады?

15.13. Қалыңдығы 1 см параллель жазық шыны пластинкаға 60° бұрышпен жарық сәулесі түседі. Шынының сыну көрсеткіші 1,73. Жарықтың бір бөлігі шағылысады, ал бір бөлігі сынып, шынының ішіне өтеді, сонан кейін пластинканың ішкі бетінен шағылысып, екінші рет сынады да қайтадан бірінші шағылысқан сәулеге параллель болып ауаға шығады. Сәулелердің ара қашықтығын анықтау керек.

15.14. Жарықтың сәулесі сыну көрсеткіші п денеге і бұрышпен түседі. Шағылған сәуле сынған сәулеге перпендикуляр болу үшін і мен п өзара қандай байланыста болу керек?

15.15. Шынының сыну көрсеткіші 1,52-ге тең. Мына орталардың: 1) шыны — ауа, 2) су — ауа, 3) шыны — су беттері үшін толық ішкі шағылудың шекті бұрышын табу керек.

15.16. Судың ішіне сүңгіген адам батып бара жатқан Күнді қай бағытта көретін болады?

15.17. Жарықтың сәулесі скипидар арқылы өтіп ауаға шығады. Осы сәуле үшін толық ішкі шағылу 42⁰23' болады. Скипидардағы жарықтың таралу жылдамдығы нe­гe тең?

15.18. Су толтырылған стаканның үстіне шыны пластинка қойылған. Су мен шыныны бөліп тұрған беттен толық ішкі шағылу болу үшін жарық сәулесі пластинканың бетіне қандай бұрышпен түсу керек? Шынының сыну керсеткіші 1,5.

15.19. Су толтырған ыдыстың түбіне 10 см биіктікке дейін нүктелік жарық көзін орналастырған. Судың бетінде жүзіп жүрген мөлдір емес дөңгелек пластинканы центрі осы жарық көзінің үстіне тұратындай етіп орналастырған. Бірде-бір сәуле судың бетінен шығып кетпеу үшін осы пластинканың радиусы қандай болу керек?

15.20. Ақ жарықтың пластинкаға 45°-пен түскен уақытта әр түрлі толқын ұзындықтағы сәулелер үшін алынған сыну бұрыштары мынадай болады:

Пластинка затының сыну көрсеткішінің толық ұзындығына тәуелділігінің графигін құру керек.

15.21. Шынының кейбір сорттарының қызыл және күлгін сәулелері үшін берілген сыну көрсеткіші 1,51 және 1,53-ке сәйкес келеді. Осы сәулелердің шыны — ауа шегіне түскендегі толық ішкі шағылуының шекті бұрыштарын табу керек.

15.22. Егер алдыңғы есептегі шыныны алатын болсақ, онда шыны — ауа етіп бөлетін бетке 41° бұрышпен ақ сәуле түсіргенде не болады? (Осының алдындағы есепті шығарғандағы табылған нәтижелерді пайдалану керек).

15.23. Монохромат сәуле сындыру бұрышы 40°-қа тең призманың бүйір бетіне қалыпты түседі. Осы сәуле үшін призма материалының сыну көрсеткіші 1,5. Сәуленің призмадан шыққан уақыттағы алғашқы бағытынан бұрылуын табу керек.

15.24. Монохромат сәуле призманың бүйір бетіне қалыпты бағытпен түседі де одан шыққанда 25°-қа бұрылады. Осы сәуле үшін призма материалының сыну көрсеткіші 1,7. Призманың сындыру бұрышын табу керек.

15.25. Тең бүйірлі призманың сыну бұрышы 10°-қа тең. Монохромат сәуле призманың бүйір жағына 10° бұрышпен түседі. Призма материалының сыну көрсеткішін 1,6 деп алып, сәуленің алғашқы түсу бағытынан қандай бұрышқа бұрылатынын табу керек.

15.26. Кейбір монохромат сәуле үшін призма материалының сыну көрсеткіші 1,6-ға тең. Сәуле призмадан шыққанда толық ішкі шағылу болмау үшін, осы сәуленің призмаға ең үлкен түсу бұрышы қандай болу керек. Призманың сындыру бұрышы 45°.

15.27. Жарық шоғы тең бүйірлі призманың жағымен сырғып түседі. Призманың қандай шекті сыну бұрышында сынған сәулелер екінші бүйір жағында толық ішкі шағылуға түседі. Осы сәулелер үшін призма материалының сыну көрсеткіші 1,6-ға тең.

15.28. Монохромат сәуле тік бұрышты тең бүйірлі призманың жағы арқылы кіреді. Призманың ішіне кіргеннен кейін сәуле гипотенузаға сәйкес призманың жағынан толық ішкі шағылысуға түседі де, басқа катетке сәйкес келетін жағы арқылы шығып кетеді. Егер осы сәуле үшін призма материалының сыну көрсеткіші 1,5 болса, онда әлі де болса ішкі шағылу болу үшін, сәуленің призмаға түсуінің ең кіші бұрышы қандай болу керек?

15.29. Монохромат сәуле тең бүйірлі призманың бүйір бетіне түседі де сынғаннан кейінгі призманың ішімен оның табанына параллель өтеді. Призмадан шыққаннан кейін ол өзінің алғашқы түзу бағытынан δ бұрышқа бұрылған болып шықты. Осы жағдайда призманың сындыру бұрышының , сәуленің бұрылу бурышының δ және осы сәуле үшін сыну көрсеткішінің п араларындағы байланысты табу керек.

15.30. Тең бүйірлі призманың бүйір бетіне түсетін ақ жарық, қызыл сәуле призмадан оның екінші жағына перпендикуляр болып шығатындай бұрышпен түседі. Призманың сындыру бұрышын 45°-қа тең деп алып, қызыл және күлгін сәулелердің өздерінің алғашқы түсу бағытынан қаншаға бұрылатынын табу керек. Қызыл және күлгін сәулелер үшін призма материалының сыну көрсеткіштері 1,37 және 1,42-ге сәйкес келеді.

15.31. Натрийдің сары сызығы (λ=5,89·10^-7 м) үшін бас фокус аралығы 16 см-ге тең, ал осы толқын ұзындықтары үшін кварцтың сыну көрсеткіші 1,504 және 1,458-ге сәйкес келеді деп алып, сынап спектрінің ультра күлгін сызығы (λ = 2,59-10^{-7 м)} үшін кварцтан жасалған линзаның бас фокус аралығын табу керек.

15.32, Мына линзалардың: 1) радиустары R₁ = 15 cm, ал R₂ =-25 см қос-дөңес линзаның, 2) радиустары Ri = 15 см, ал R₂= ∞ жазық-дөңес линзаның, 3) радиустары R₁ = 15 см, ал R₂ = 25 см ойыс-дөңес линзаның (оң мениск), 4) радиустары R₁ = — 15 см, ал R ₂ = 25 см қос-ойыс линзаның, 5) радиустары R₁= ∞, ал R₂= — 15 cm жазық-ойыс линзаның, 6) (теріс мениск) радиустары R₁ = 25 см, ал R ₂=15 см дөңес-ойыс линзаның фокус аралығын табу керек. Линзаның материалының сыну көрсеткіші n=1,5.

15.33. Сыну көрсеткіштері 1,5 және 1,7 екі шыныдан бірдей қос-дөңес екі линза жасалған. 1) Олардың фокус аралықтарының қатынасын табу керек. 2) Линзаларды сыну керсеткіші 1,6 мөлдір сұйықтың ішіне батыратын болсақ, онда осы линзалардың әрқайсысының оптикалық оське параллель болып келген сәулелерге жасайтын әсері қандай болады?

15.34. Қос-деңес линза бетінің қисықтық радиустары R₁=R₂ = 50 cm. Линза материалының сыну көрсеткіші n=1,5-ке тең. Линзаның оптикалық күшін табу керек.

15.35. Оптикалық күші 10 диоптрияға тең қос-дөңес линзадан 15 см жерде оптикалық оське перпендикуляр етіп биіктігі 2 см-ге тең нәрсе қойылған. Пайда болған кескіннің орны мен биіктігін табу керек. Чертёжін құрыңыздар.

15.36. Қисықтық радиустары бірдей және сыну көрсеткіштері n= 1,5 қос-дөңес линзалардың бас фокустары қисықтық центрмен дәл келетіндігін дәлелдеу керек.

15.37. Фокус аралығы 16 см линза нәрсенің ашық кескінін ара қашықтығы 60 см болып келген екі жағдайда береді. Нәрседен экранға дейінгі қашықтықты табу керек.

15.38. Қисықтық радиустары бірдей 12 см болып келген сфералық беттермен шектелген қос-деңес линза нәрседен экрандағы пайда болған кескін осы нәрсенің өзінен k ece үлкен болатындай қашықтыққа қойылған. 1) k=1, 2) k = 20, және 3) К= 0,2 деп алып, нәрседен экранға дейінгі қашықтықтың қандай болатындығын анықтау керек. Линза материалының сыну көрсеткіші 1,5.

15.39. Осының алдындағы есепте линза судың ішіне батырылған болатын. Оның фокус аралығын табу керек.

15.40. Алдыңғы есепті, линза күкірт көміртегінің ішіне батырылған деп алып шығару керек.

15.41. Линзаның ауадағы фокус аралығын 20 см-ге тең деп алып, оның суға батырылғандағы фокус аралығын табу керек. Линза жасалған шынының сыну көрсеткіші 1,6-ға тең.

15.42. Қисықтық радиусы 30 см және сыну көрсеткіші 1,5 жазық-дөңес линза нәрсенің кескінін 2-ге тең үлкейтіп береді. Нәрсенің және кескіннің линзадан қашықтығын табу керек. Чертёжін құрыңыздар.

15.43. Қисықтық радиустары бірдей, [R₁] = [R₂] = 8 см-ге тең флинтгластан жасалған қос-дөңес линзаның бойлық хромотикалық аберрациясын табу керек. Флинтгластың қызыл (λ₁ = 7,6×10 ⁵ см) және күлгін (λ₂ = 4,3·10^-5 см) сәулелер үшін сыну керсеткіштері 1,5 және 1,8-ге сәйкес келеді.

15.44. Алдыңғы есептегі берілген линзаның алдында оптикалық осьтің бойымен 40 см жерде жарық шығарып түрған нүкте орналасқан. Нүкте толқын ұзындықтары: 1) λ ₁ = 7,6·10^-5 см және 2) λ₂ = 4,3·10^-5 см-ге тең моно-хромат жарық шығарады деп алып, осы нүкте кескінінің пайда болатын орнын табу керек.

15.45. Қос-дөңес линзаның фокустық жазықтығында жазық айна орналасқан. Нәрсе линзаның алдына фокус және екі фокус аралығының арасына қойған. Нәрсенің кескінін құру керек.

15.46. 1) Ең жақсы көру қашықтағы 25 см-ге тең қалыпты көз үшін және 2) ең жақсы көру қашықтығы 15 см-ге тең жақыннан көргіш көз үшін берілген, фокус аралығы 2 см-ге тең лупаның беретін үлкейтуін табу керек.

15.47. Қалыпты көз үшін лупа k=10 үлкейту беру үшін, оны шектеп тұрған беттің қисықтық радиусы (|R₁| = |R₂|) неге тең болу керек? Лупа жасалынған шынының сыну көрсеткіші n= 1,5.

15.48. Фокус аралығы 50 см көру трубасы шексіздікке қаратып орнатылған. Трубаның окулярын шамалы қашықтыққа жылжытқаннан кейін объективтен 50 м қашықтықта тұрған нәрсе анық көрінетін болады. Туралап қойған уақытта окуляр қандай қашықтыққа жылжытылған?

15.49. Микроскоптың фокус аралығы 2 мм объективтен және фокус аралығы 40 мм окулярдан тұрады. Объектив пен окулярдың фокустарының ара қашықтығы 18 см-ге тең. Микроскоптың беретін үлкейтуін табу керек.

15.50. Ауданы 2×2 м суретті одан 4,5 м қашықтықта тұрған фотоаппаратпен түсіріп алады. Осыдан шыққан кескіннің өлшемі 5×5 см. Аппарат объективінің фокус аралығы неге тең болады? Суреттен объективке дейінгі қашықтықты, фокус аралығына қарағанда, үлкен болады деп есептейміз.

15.51. Телескоп объективінің фокус аралығы 150 см, ал окулярының фокус аралығы 10 см. Толық Айды құралсыз жәй көзбен қараған уақытта З1' бұрышпен көрінетін болса, онда осы телескопқа толық Ай қандай көру бұрышы арқылы көрінетін болады?

15.52. Диаметрі D = 9 см, фокус аралығы f=50 см қос-дөңес линзаның көмегімен күн кескіні экранға проекцияланады. 1) Егер Күннің бұрыштық диаметрі 32'-қа тең болса, Күн кескінінің шамасы қандай болады? 2) Қүннің кескінімен жасалатын жарықталыну Күннің тікелей жасайтын жарықталынуынан неше есе үлкен болады?

15.53. 200 шамдық электр лампысынан шыкқан жарық жұмыс істейтін жерге 45° бұрышпен түседі, лампының жарықталынуы 141 лк. Мыналарды: 1) лампының жұмыс істейтін орыннан қандай қашықтықта тұрғанын, 2) лампының жұмыс істейтін орыннан қандай биіктікте ілінгендігін табу керек.

15.54. Үйдің төбесіне ілінген лампының горизонталь бағытта 60 шамдық жарық күшін береді. Егер үйдің қарама-қарсы қабырғасында лампының 2 м қашықтықта үлкен айна орналасқан десек, онда лампыдан 2 м жердегі үйдің қабырғасына ауданы 0,5 м² вертикаль ілінген картинаға түсетін жарық ағыны қандай болады?

15.55. Үлкен чертёждің суретін ең алдымен түгелімен, содан кейін оның жеке бөліктерін (детальдарын) табиғи шамасында алып суретке түсіреді. Бөліктерді суретке түсіргенде экспозиция уақытын неше есе үлкейту керек болады?

15.56. Көктемдегі күн мен түннің теңелетін күні, 21 мартта Жердің солтүстігіндегі тұрған Күн тал түсте горизонтпен 10° бұрыш жасайды. Жердің бетінде күн сәулесіне вертикаль қойылған ауданның жарықталынуы горизонталь қойылған ауданның жарықталынуынан неше есе көп болады?

15.57. Көктемгі және күзгі күн мен түннің теңелу уақытында Күн тал түсте экваторда зенитте тұрады. Осы уақыттағы экватордағы Жердің бетінің жарықталынуы Ленинградтағы Жердің бетінің жарықталынуынан неше есе көп болады? Ленинградтың ендігі 60°.

15.58. Ауданы 25 м² квадрат бөлменің центріне лампы ілінген. Лампыны нүктелік жарық көзі деп алып, бөлменің бұрыштарында ең үлкен жарықталыну болу үшін лампының еденнен қандай биіктікте тұру керектігін табу керек.

15.59. Диаметрі 2 м дөңгелек столдың центрінен жоғары жерге жарық күші 100 шам лампы ілінген. Лампыны нүктелік жарық көзі деп алып, лампыны әрбір 10 см-ден кейін 0,5<һ<0,9 м интервалда біртіндеп кө-тергендегі стол шеттерінің жарықталынуының өзгерісін есептеп шығару керек. Графикті E = f(h) құ ру керек.

15.60. Диаметрі 1,2 м дөңгелек столдың центрінде стол бетінен 40 см биіктікте стол электр лампысы (бір лампылы) тұр. Столдың центрінен жоғары оның бетінен 2 м биіктікте дәл сондай төрт лампыдан тұратын люстра ілінген. Стол шетінде жарықталынуы қай жағдайда үлкен (және неше есе) болады: стол үстіне қоятын лампы жанғанда ма немесе люстра жанғанда ма?

15.61. Затты суретке түсіргенде одан 2 м қашықтыққа қойылған электр лампысымен жарықталынады. Осы лампыны заттан 3 м қашықтыққа алыстатсақ, экспозицияны неше есе үлкейтуге болады?

15.62. Қалыпты түсетін Күн сәулесінен болатын Жер бетінің жарықталынуын табу керек. Күннің жарықтылығы 1,27·10⁹ нг-қа тең.

15.63. Ішіне жарық күші 100 шамға тең электр лампысының спиралін қойған күңгірт сфералық колбаның диаметрі: 1) 5 см және 2) 10 см. Осы екі жағдайдағы лампының жарқырауы мен жарықтылығын табу керек. Колбаның сыртқы қабығына кететін жарық шығыны есепке алынбайды.

15.64. Лампы орнындағы жарық шығаратын дененің қызметін диаметрі 3 мм-гe тең қыздырылған шарик атқарады. Оның жарық күші 85 шамға тең. Сфералық колбаны мөлдір шыныдан немесе күңгірт шыныдан жа-салынды деп алып, осы лампының жарықтылығын табу керек.

15.65. Алдыңғы есепте лампының жарығы 5 м қашықтықтан түскен кезде оның беретін жарықталынуы қандай болар еді?

15.66. Өлшемі 20×30 см бір парақ ақ қағаздың бетіне 12 лм жарық ағыны қалыпты түседі. Шашырау коэффициенті p = 0,75 болады деп алып, берілген парақ қағаздың жарықталынуын, жарқырауын және жарықтылығын табу керек.

15.67. Алдыңғы есептегі парақ қағаздың жарықтылығы 10⁴ нт-ке тең болу үшін, оның жарықталынуы қандай болу керек?

15.68. Өлшемі 10×30 см парақ қағаз күші 100 шамдық лампы жарығынан жарықталынады. Онда да оған лампының шығаратын барлық жарығының 0,5% бөлігі ғана түседі. Осы парақ қағаздың жарықталынуын табу керек.

15.69. 100 шамдық электр лампысының минут сайын жан-жаққа тарататын жарық энергиясы 122 дж-ға тең. Мыналарды: 1) жарықтың механикалық эквивалентін, 2) лампының пайдаланатын қуатын 100 вт деп алып, жарық бергіштіктің пайдалы әсер коэффициентін табу керек.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: