КӨЗГЕ ЯҢГЫРГА КАДӘР 15 страница

Шам та­ра­фы­на сәү­дә кәр­ва­ны чы­гып ки­тү­гә, Хә­ди­чә­нең йө­рә­ге яна баш­ла­ды. Кө­нен дә тө­нен вә­ки­ле Мө­хәм­мәд ха­кын­да уй­лан­ды. Ак­сыл-коң­гырт чәч­ле, кү­мер ка­ра күз­ле, ка­лын бөд­рә са­кал­лы, күр­кәм һәм пөх­тә егет, Хә­ди­чә фи­ке­рен­чә, бә­хет­ле ха­тын алып, аның бе­лән рә­хәт тор­мыш ки­че­рер­гә ти­еш. Шун­лык­тан Мәй­сә­рә аша аның уй-те­ләк­лә­рен дә бе­леш­те­рер­гә ки­рәк­ле­ген ал­дан ук си­зе­неп, юл­да ба­ры­сын да ка­раш­ты­рыр­га куш­ты. Сү­ри­я­дә та­би­гать­нең ма­тур­лы­гы Мө­хәм­мәд­не җә­леп ит­кән бул­са, баш­ка га­рәп­ләр рум-грек кыз­ла­ры ар­тын­нан ча­ба баш­ла­ды­лар, ал­тын-кө­меш­лә­рен җил­гә очы­рып, мон­да да исерт­кеч­-ха­нә­ләр­дә ят­ты­лар, сәү­дә эш­лә­рен бө­тен­ләй ди­яр­лек оныт­ка­лау­чы­ла­ры да бар иде. Ха­тын­нар­га сө­лек ке­бек ябы­шып, эчем­лек чө­ме­реп рә­хәт­лән­гән ва­кыт­ла­рын­да Мө­хәм­мәд алар­дан ераг­рак йө­рер­гә ты­рыш­ты, һәр­төр­ле бо­зык­лык­лар­дан баш тарт­ты. Аның хол­кы-фи­гы­ле шун­дый иде. Мәй­сә­рә бо­лар­ны кү­реп кал­ды, Мө­хәм­мәд­нең ыша­ныч­лы ке­ше икән­ле­ге­нә сө­ен­де, аңа ка­ра­та хөр­мә­те, хәт­та мә­хәб­бә­те арт­ты. Әм­ма бу эч­ке сер­лә­рен ул Хә­ди­чә ху­җа­би­кә­се­нә ба­гыш­ла­ды, уңыш­лы сәү­дә йөр­теп кайт­кан­лык сә­бәп­лә­ре­нең нәр­сә­дә икән­ле­ген ачык­лап бир­де. Аның ха­кын­да көн-төн уй­лап, ин­де йө­рәк тү­ре­нә үзе дә си­зен­мәс­тән Мө­хәм­мәд­не кер­теп яше­рер­гә өл­гер­гән Хә­ди­чә­дән дә бә­хет­ле­рәк ке­ше ул ва­кыт­лар­да бул­ма­ган­дыр. Шун­лык­тан егет­не үзе­нә ка­ра­та­сы кил­де. Һич­кем­гә тү­гел, үзе­нең ко­лы Мәй­сә­рә­гә се­рен ач­ты һәм аңар­дан яр­дәм үтен­де, та­ләп итәр­гә на­му­сы куш­ма­ды. Шун­лык­тан ул ко­лы ни­чек тә бу хак­та егет­нең кү­ңе­лен тиб­рә­теп ка­рар­га, ки­рәк икән, үгет­ләр­гә дә ни­ят­ләп куй­ды һәм эшен баш­ка­рып та чы­гар­ды. Мәй­сә­рә­гә рәх­мәт укы­мый­ча, кем­гә әйт­сен Хә­ди­чә? Асыл­да бу ике яр­ны ка­выш­ты­ру­чы һәм бә­хет­ле итү­че шу­шы Мәй­сә­рә бул­ды да ин­де!..

Мө­хәм­мәд би­не Габ­дул­ла кар­шы­сы­на сөз­мә ки­те­реп куй­ды­лар. Ин­де уй­ла­рын­нан ары­ныр­га һәм йо­кы­га әзер­лә­нер­гә ва­кыт иде. Сөз­мә­не эчеп, би­тен сы­пыр­ган­нан соң, ятак як­ка та­ба ба­ра­сы урын­га, ишек­тән чы­гып, урам­га күз сал­ды. Ан­да ка­зан­ны бер як­ка авыш­ты­рып куй­ган­нар, эче­нә су са­лып, яны­на кү­мер­ләр­не җы­еш­ты­рып, юар өчен әзер­ли иде­ләр. Хә­ди­чә, кай­сы хез­мәт­че­се­нә ир­тә­гә ир­тән­нән нәр­сә­не бе­рен­че итеп эш­ләр­гә ти­еш­ле­ген аң­ла­тып, Мәй­сә­рә­не ча­кыр­тып ал­ды:

— Юы­ну өчен ба­ры­сы да әзер­ме?

— Әйе, ху­җа­би­кәм!— ди­де Мәй­сә­рә, ба­шын ас­ка иеп. Аның озын­ча­рак тут йө­зен­дә ары­ган­лы­гы си­зе­леп то­ра иде.— Сөл­ге­ләр­не дә куй­дым. Су са­лып то­рыр­га ки­рәк бу­лыр­мы?

— Юк, рәх­мәт!— ди­де Хә­ди­чә. Әй­теп бе­те­рү­е­нә, ишек яны­на чы­гып бас­кан Мө­хәм­мәд­не кү­реп ал­ды. Яны­на ки­леп, үзе бе­лән ияр­тер­гә уй­ла­ды: “Ул да арып бет­кән­дер!..”

Бүл­мә­гә кер­де­ләр. Мон­да урам­да­гы һәм ку­нак бүл­мә­сен­дә­ге­гә ча­гыш­тыр­ган­да һа­ва сал­кын­ча­рак сы­ман иде. Бер поч­мак­та бау­га чар­шау ке­бек итеп чүп­рәк­ләр һәм ке­ләм­нәр элен­гән­нәр. Мө­хәм­мәд, ие­леп ке­нә ке­ләм­нең поч­ма­гын тар­тып куй­гач, аның ар­ты­на күз сал­ды. Ком­ган­нар, лә­гән бе­лән су иде ан­да.

— Го­сел ко­ен­ды­рыр­мын, ке­реп чи­ше­нә тор!— ди­де аңа Хә­ди­чә, бер­ни дә бул­ма­ган һәм га­дә­ти нәр­сә ха­кын­да сүз бар­ган төс­ле. Чөн­ки аның кү­ңе­лен­дә бер ге­нә уй: ка­вы­шу ки­чә­сен саф һәм пөх­тә тән бе­лән баш­лап җи­бә­рер­гә ки­рәк.

Мө­хәм­мәд чар­шау ар­тын­да кал­ды. Өс­тен­дә­ге ки­е­мен са­лыр­га да, сал­мас­ка да бел­мә­де. Әм­ма озак ма­та­шу­ның бер дә мак­та­ныр­лы­гы вә мак­тар­лы­гы юк. Ул чар­шау уры­ны­на элен­гән, әм­ма бау­ны асы­лын­ды­рып, чит­кә­рәк итә­ген ка­е­рыр­га мәҗ­бүр бул­ган ке­ләм­не та­гын тө­зә­теп тар­тып куй­ды, тик аның те­лә­ге­нә ка­лын ту­кы­ма буй­сын­ма­ды, яңа­дан элек­ке­ге хә­ле­нә кайт­ты.

Бүл­мә­дә ут элен­гән иде, фил­тә­се кы­сы­лып­мы, әл­лә мае бе­теп кил­гән­гә­ме, сү­неп-сү­неп кит­кән­дәй бул­ды. Мө­хәм­мәд чар­шау ара­сын­нан шул як­ка бак­ты. Юк икән, Хә­ди­чә­се йө­ри, ко­лак­ла­рын­нан ал­ка­ла­рын са­лып ку­еп ма­таш­ты, чәч­лә­рен сү­теп җи­бәр­гән, урын-җи­рен ка­раш­ты­ра баш­ла­ды. Алар бү­ген бер­гә йок­ла­я­чак­лар. Го­ме­рен­дә бе­рен­че тап­кыр ха­тын ку­е­ны­на ке­рә­се бар­лы­гын күз ал­ды­на ки­те­реп, егет шун­да исә­реп кит­кән­дәй бул­ды. Ни­гә бо­лай ба­сып то­ра соң әле ул? Чи­шен­сен, су­ын­сын! Ин­де бар да хәл ител­де, җан­га-җан ка­выш­ты, ди­гән­дәй, тән бе­лән тән ге­нә ка­вы­ша­сы­ла­ры кал­ды.

Өс­тен са­лып, киң вә дәү лә­гән­гә ке­реп чү­гә­лә­гәч, Мө­хәм­мәд га­дә­тен­чә үзе­нә-үзе су коя баш­ла­ды. Әм­ма чар­шау ар­тын­нан Хә­ди­чә­се ягым­лы һәм сер­ле та­выш бе­лән аваз бир­де:

— Ни­гә ми­не ча­кыр­мый­сың? Хә­зер ин­де си­нең ко­лың бар — ха­ты­ның, ар­ка­ла­рың­ны ул юар, су­ны да ул са­лыр­га ти­еш!

Мө­хәм­мәд­кә кы­ен­рак бу­лып кит­те. Хә­зер ки­леп кер­сә ниш­ләр­сең? Әгәр дә тә­нең­не, шә­рә җил­кә баш­ла­рың­ны, киң ар­каң­ны ошат­ма­са, бу нин­ди ир ке­ше икән дип уй­ла­са ниш­ләр­сең?

Әм­ма бо­лай бор­чы­лыр­га соң иде ин­де. Хә­ди­чә, аның яны­на ке­реп, ку­лын­нан ком­га­нын ал­ды һәм уры­нын­да кал­ган Мө­хә­мәд­кә үз су коя баш­ла­ды, ар­ка­сын­нан наз­лы һәм җы­лы кул­ла­ры бе­лән сы­пы­рып юды, чүп­рәк алып, юеш­лә­теп, шу­ның бе­лән сөрт­те, са­бын да ку­шып җи­бәр­де. Ул нин­ди той­гы­лар ки­чер­гән­дер, әм­ма Мө­хәм­мәд үзен са­бый ба­ла ке­бек хис ит­те. Ме­нә гү­я­ки әни­се лә­гән­гә утырт­кан да уй­ный-ша­яр­та юын­ды­ра үзен. “И-и, ба­лам, озын го­мер­ле, бә­хет тәү­фыйк­лы, ка­дер-хөр­мәт ия­се бул ин­де!”— дип те­ләк­ләр те­ли.

— Ни­гә шик­лә­нә­сең? Ты­ныч­лан!

Хә­ди­чә Мө­хәм­мәд­кә ягым­лы гы­на эн­дә­шеп куй­ды, ул күз­лә­рен ачар­га мәҗ­бүр бул­ды. Га­зиз ән­кә­се ке­бек иң якын ке­ше­се — ха­ты­ны аның ар­ка­сын гы­на тү­гел, хәт­та күк­рәк­лә­рен дә юды, ком­ган­нан җы­лы су сал­га­лап тор­ды. Мө­хәм­мәд­кә кы­ен­рак та бу­лып кит­те. Әм­ма ир ке­ше сер бир­мәс­кә ти­еш иде. Хә­ди­чә­нең һәр орыл­ган ку­лы, әй­тел­гән сү­зе, аның кү­ңе­ле­нә үтеп, мә­хәб­бәт хис­лә­рен та­гын да ку­ер­тып җи­бәр­де. Ме­нә хә­зер кы­сып ко­чак­лый­сы, сө­еп-яра­тып үбә­се кил­де Хә­ди­чә­сен. Әм­ма ашык­ма­ды, са­быр­лык­та ка­ла бир­де.

Юын­ды­рып ко­ен­дыр­гач, Хә­ди­чә аның тә­нен ко­рыт­ты, му­ен арт­ла­ры­на, са­кал-мы­ек ти­рә­лә­ре­нә ис­ле май сөрт­те. Мө­хәм­мәд­кә җи­ңел һәм рә­хәт бу­лып кит­те. Ул гү­я­ки бал­чык­тан изеп тө­зел­гән өй­дә тү­гел, бәл­ки җән­нәт са­ра­е­ның эчен­дә, җи­де кат күк­ләр­дә иде. Аның бе­лән шу­шын­дый ха­ләт ни­чә тап­кыр­лар ка­бат­лан­ды. Бер­се — Әбу-Сә­гыйть ка­би­лә­сен­дә, Хә­ли­мә-ана тәр­би­я­сен­дә чак­та! Күк­тән ак ки­ем­ле ике фә­реш­тә иң­де­ләр, аның йө­рә­ген һәм эч­ке әгъ­за­ла­рын алып юды­лар, кал­ды­рып кит­те­ләр. На­му­сы пакь­лән­де, кү­ңе­ле саф­лан­ды. Мон­дый хәл­ләр Мәк­кә­дә дә ба­шын­нан уз­ды. Ул бо­лар­ны төш ке­бек ке­нә хә­тер­ли, бәл­ки чын­нан да өн­дә бул­ма­ган­дыр ул ва­кый­га­лар, әм­ма... Әм­ма соң­гы ун ел эчен­дә тө­шен­дә дә бул­га­ны юк иде. Ин­де хә­зер Мө­хәм­мәд­нең үзе­нә бу ва­кый­га­лар чын­нан да кү­ңел­ле бер төш ке­нә сы­ман аң­ла­шы­ла баш­ла­ды­лар. Ул хәт­та шу­лай бу­лу­ын да те­ли иде тү­гел­ме? Ба­ла чак­та шук­лык­лар кы­ла­сың, бел­ми­чә каль­бең­не дә пыч­ра­та­сың шул! Үс­мер ва­кыт­ла­рың­да да ан­дый хәл­ләр кү­рен­гә­ли. Әм­ма кү­тә­ре­леп, егет дә­рә­җә­сен ал­гач, ка­мил акыл һәм сак хо­лык ия­се бу­лу ки­рәк шул. Бәл­ки шу­ның өчен алар ка­бат кил­мә­гән­нәр­дер, төш ке­бек ке­нә то­е­ла­лар­дыр? На­му­сың саф икән, кү­ңе­лең дә чис­та! Бер ге­нә тап­кыр чит ке­ше­не яки якы­ның­ны үп­кә­лә­ттең-рән­җет­тең­ме, җа­ның әр­неп куя бит, әм­ма эч­ке чис­та­лы­гың юга­ла. Ә Мө­хәм­мәд ан­дый эш­ләр­дән мөм­кин ка­дәр үзен сак­лар­га ты­ры­ша. Хәт­та урам­да кә­мит күр­сә­тү­че ар­тист­лар­ны ка­рар­га ха­лык җы­е­ла кал­са да, ни­гә­дер шик­лә­неп, алар янын­нан ки­тү җа­ен ча­ма­лый баш­лый ул. Отыш һәм көл­ке уен­на­рын уй­на­мый, ха­тын­нар яны­на гы­на тү­гел, кыз­лар ягы­на да, егет бу­лып җит­кәч, аяк бас­ка­ны юк. Ә шу­лай да мә­хәб­бәт мәсь­ә­лә­сен­дә аның бер ял­гы­шы бар иде бит, әгәр дә шу­лай ди­яр­гә яра­са?

Егер­ме яше­нә ка­дәр Мө­хәм­мәд үз әти­се­нең кан ту­га­ны Әбу-Та­лип йор­тын­да тор­ды. Аның кы­зы Фа­ти­ха бе­лән бер-бер­се­нә ка­ра­та ба­ла чак­ла­рын­нан хөр­мәт­ле бу­лып үс­те­ләр. Ин­де үзе­нә га­и­лә ко­рыр ва­кыт җит­кән­ле­ген си­зен­гән егет, ага­сы­ның кар­шы­сы­на ки­леп, ха­тын­лык­ка аның шул кы­зын, Фа­ти­ха­ны со­ра­ды. Әм­ма Әбу-Та­лип тың­лар­га да те­лә­мә­де. Эне­се­нең хә­те­рен кал­дыр­мас­ка ты­ры­шып ка­ра­ды, ба­рып чык­ма­ды:

— Кай­да то­рыр­сыз? Ни бай­лы­гың, ни тор­мыш шарт­ла­рың юк! Бо­лай мөм­кин тү­гел!— дип ки­ре как­ты.

Ме­нә шун­нан соң аб­за­сы­ның кү­ңе­ле­нә корт төш­те, Мө­хәм­мәд­не өй­дә Фа­ти­ха бе­лән кал­ды­ру­дан сак­ла­на баш­ла­ды, алар­га күз-ко­лак бу­лыр­га ты­рыш­ты, кы­зын яше­ре­неп са­га­лап тор­ма­сын, ка­чып оч­раш­тыр­га­ла­ма­сын­нар, ур­ла­ма­гае дип ку­рык­ты. Әм­ма са­гаюы бер дә урын­сыз икән­ле­ген ба­шы­на да кер­теп ка­ра­ма­ды.

Аның бу яңа га­дәт­лә­ре тиз ара­да үз­лә­рен сиз­дер­де­ләр. Мө­хәм­мәд сер­не тө­ше­неп ал­ды һәм, алар­ның йор­тын­нан ки­теп, үз тор­мы­шын баш­лап җи­бә­рү җа­ен эз­ләр­гә ке­реш­те. Мо­ның өчен иң ку­лай эш итеп кө­тү­че­лек­не сай­лап ал­ды. Шул ки­тү­ен­нән ки­ре кай­тып кер­мә­де. Һәм ме­нә ул ва­кыт­лар­да кү­ңе­ле­нә дә ке­реп ка­ра­ма­ган, үрел­сә, буе җит­мәс­лек бай Хә­ди­чә­нең, чи­бәр­ле­ге һәм акы­лы бе­лән дан тот­кан ха­тын­ның ире бул­ды да куй­ды. Сөй­лә­сәң, ке­ше ышан­мас­лык бит! Тор­мыш­ның ка­ну­ны шу­шы­дыр ин­де: кыз­лар — сай­лый­лар, егет­ләр — тә­вәк­кәл­ли, хәл итә! Мон­да да шу­лай ки­леп чык­ты: Хә­ди­чә сай­ла­ды, Мө­хәм­мәд тә­вәк­кәл­лә­де...

Ә ва­кый­га­лар бо­лай­рак бул­ды­лар.

Уңыш­лы Шам сә­фә­рен­нән соң Мәй­сә­рә, көн­нәр­нең бе­рен­дә, көт­мә­гән­дә Мө­хәм­мәд би­не Габ­дул­ла кар­шы­сы­на кил­де һәм аңа, уй­ла­рын­нан бүл­де­реп, сүз ка­тып җи­бәр­де:

— Мө­хәм­мәд, син Мәк­кә шә­һә­рен­дә бил­ге­ле, кү­ре­нек­ле ке­ше, тәр­ти­бең ягын­нан да, баш­ка сый­фат­ла­рың бе­лән дә ил-теш­кә кер­гә­нең юк, кем­не со­ра­саң, шу­ны үзе­ңә ха­тын­лык­ка би­рер­ләр иде. Ни­гә өй­лән­ми­сең?— дип тә со­рар­га өл­гер­де.

— Дө­рес әй­тә­сең, ва­кыт. Әм­ма кем­гә? Ми­нем ке­бек ятим­нең кем­гә ки­рә­ге бул­сын?..

Мәй­сә­рә­нең йө­зе үк бал­кып кит­те.

— әгәр дә бай һәм чи­бәр ха­тын си­нең бе­лән кы­зык­сын­са?

— Ан­дый ке­ше дә юк!

— Әгәр бул­са?..

— Ул ха­тын­ның исе­ме кем?

— Ми­нем ху­җам, Хо­вай­лид кы­зы, ко­рә­иш­ләр­нең дан­лык­лы нә­се­лен­нән бә­хет ия­се, хөр­мәт­ле зат — Хә­ди­чә ди­сәм, нәр­сә әй­тер­сең?

Аның бу сүз­лә­рен­нән соң Мө­хәм­мәд, хәй­ран­га ка­лып, си­ке­реп үк тор­ды да бас­ты.

— Бул­мас ла!.. Кар­шы кил­мәс идем!

Егет бу ха­ным­ны шу­лай ук күп­тән­нән бе­леп, аның ар­тын­нан чи­бәр­ле­ге­нә сок­ла­нып ка­ла тор­ды һәм үз-үзен то­ты­шы­на да хәй­ран иде. Әгәр дә бер-бер тол ха­тын бар икән, ул хә­зер һәр кич са­ен ире уры­ны­на баш­ка сөй­рәл­чек­ләр­не ку­на кер­тә, алар бе­лән уй­наш-муй­наш кы­ла баш­лый, ә Хә­ди­чә — юк, ул бө­тен­ләй баш­ка. Кем­нәр ге­нә аның кар­шы­сы­на ки­леп, аңар­га тез­лә­рен­дә ялын­ма­ды­лар? Ха­лык кү­зе ба­ры­сын да хә­тер­ләп ке­нә то­ра. Әм­ма бер­сен дә ха­ным ка­бул ит­мә­де. Ага­сы Ва­ра­ка аның эш­лә­ре­нә тык­шын­мый, үз юлын­да йө­ри. Бер йорт эчен­дә яши­ләр, алар уры­нын­да баш­ка­лар бул­са, чәй­нә­шеп бе­тәр­ләр иде. Күп­ме га­и­лә­ләр шул рә­веш­ле тар­кал­ды, үз ту­ган­на­рын да сый­ды­ра ал­ма­ды­лар бит. Ә Ва­ра­ка — үз абый­сы тү­гел, ике­ту­ган аб­за­сы гы­на бит. Юк, Хә­ди­чә­нең хол­кы да, кү­ңе­ле дә ях­шы! Аңа өй­лән­сәң, күк­тән иң­гән бә­хет ди­гән­нә­ре шу­шы бу­ла ин­де!

Мө­хәм­мәд­не Хә­ди­чә­нең шә­һәр чи­тен­дә­рәк, Кәгъ­бә­тул­ла­дан төнь­як-көн­чы­гыш та­раф­та ур­наш­кан бер кат­лы олы гы­на өе дә, аның әй­лә­нә­сен­дә­ге зур гы­на җи­меш бак­ча­сы да кы­зык­сын­дыр­ма­ды, мал­ла­ры-бай­лык­ла­ры да ал­да­ма­ды, бәл­ки гү­зәл хо­лык ия­се бу­луы, чи­бәр­ле­ге, ке­ше­лек­ле­ге үзе­нә җә­леп ит­те. Элек­тән аңа ка­ра­та хөр­мә­те зур иде, мон­нан ары да шу­лай гы­на ка­ла күр­сен, ка­дер­ле­дән ка­дер­сез­лек­кә тө­шү яра­мас!..

Мәй­сә­рә Мө­хәм­мәд­тән ал­ган җа­вап­ны Хә­ди­чә­гә кай­тар­ды һәм егет­не үзе­нә дәш­те­реп алыр­га үгет­ли баш­ла­ды. Ху­җа­би­кә мо­ңа кар­шы кил­мә­де. Әм­ма егер­ме биш яшь­лек егет бе­лән ка­вы­шыр­мын дип ба­шы­на да кер­теп ка­ра­ма­ган иде, яз­мы­шын­нан уза ал­ма­ды тү­гел, ме­нә бә­хе­те­нә иреш­те!

— Бу­сы ми­нем туй бү­лә­гем бу­лыр!— Хә­ди­чә яңа гы­на юы­нып чык­кан һәм саф­ла­нып ал­ган Мө­хәм­мәд­нең иң­нә­ре­нә ча­пан ки­те­реп эл­де. Ул яңа һәм ис­ле май бе­лән саф­лан­ды­рыл­ган иде.

— Хә­зер ми­нем чи­рат!— Хә­ди­чә шук­ла­нып көл­де.— Ка­рап тор­ма ин­де, чи­ше­ним, Мө­хәм­мәд, дим!

Ул оя­лып кы­на ба­шын чит­кә бор­ды. Ан­на­ры та­гын ире­нә ка­ра­ды. Мө­хәм­мәд һа­ман да ха­ты­нын­нан күз­лә­рен алал­мый ба­сып то­ра иде.

— Ни бул­ды?— Хә­ди­чә апт­ыра­ган­рак та­выш бе­лән со­ра­гач, ире аңы­на кил­гән сы­ман әй­теп куй­ды:

— Һай чи­бәр дә ин­де син, Хә­ди­чә!

Ха­ты­ны та­гын шук­ла­нып көл­де:

— И-и, оят­сыз, бо­рыл әле, бо­рыл! Шай­тан­нар­ны ко­тыр­та­сың бит!

Хә­ди­чә­нең бу­е­на тиң ди­яр­лек су­зы­лып төш­кән ка­ра чәч­лә­ре, юка эч­ке кат күл­мә­ге Мө­хәм­мәд­нең һу­шын алыр­лык чи­бәр ха­ным­ны әле­гә аз гы­на күр­сә­теп, тә­не­нең та­гын да гү­зәл­рәк урын­на­рын яше­реп кал­дыр­ган иде­ләр. Әм­ма ин­де егет бо­лай да ко­е­лып төш­кән, егы­лып ки­тәр­гә әзер иде. Ә Хә­ди­чә, ире­нең чит­кә ка­рап бо­ры­лып ба­су­ын­нан фай­да­ла­нып, бө­тен­ләй үк чи­ше­неп таш­ла­ды.

— Ин­де хә­зер син ми­не юын­дыр­саң да бу­ла!

...

Мө­хәм­мәд аның ар­ка­сын­нан сул ку­лы бе­лән сы­пы­рып, уңын­да­гы ком­га­нын­нан ак­рын-ак­рын су кой­ды. Ха­ты­ны әл­лә йом­шак су­ның рә­хәт­ле­ген­нән, әл­лә ин­де ире­нең кул­ла­рын то­ю­дан наз­ла­нып-ир­кә­лә­неп, шук­ла­на-шук­ла­на юы­на бир­де. Сөл­ге бе­лән ко­рыт­кан­да, Мө­хәм­мәд түз­мә­де, аның тә­нен­нән чак кы­на үбеп ал­ды, ан­на­ры соң, чар­шау ар­тын­нан чы­гып, киң ак җәй­мә ки­те­реп, ха­ты­ны­на бөр­кә­де:

— Мо­ны­сы — ми­нем бү­ләк!

Алар­ның ирен­нә­рен ирен­нә­ре эз­ләп тап­ты­лар. Ин­де тә­мам бе­тәм-бе­тәм дип ап­ты­рап кы­на янып ма­таш­кан ут та сүн­де, сә­га­дәт сә­гать­лә­ре баш­ла­нып кит­те. Кем­нәр мә­хәб­бәт та­бып бер-бер­се­нә ка­выш­ты­лар, алар бә­хет­ле бул­ды­лар һәм Ал­ла­һы тә­га­лә­нең рә­хим-шәф­ка­те­нә иреш­те­ләр!..

Мө­хәм­мәд­нең бар­лык га­дәт­лә­рен дә Хә­ди­чә һич­бер ап­ты­рау­сыз ка­бул ит­те, аңа хөр­мә­те көн­нән-көн­гә арт­ты. Алар иң кы­ен ва­кыт­ла­рын­да да үза­ра авыр сүз­ләр әй­теш­мә­де­ләр. Юк­тан гы­на ачу­ла­ры куз­га­лып кит­сә, ире тиз­рәк ха­ты­нын яки ха­ты­ны ирен эз­ләр­гә то­ты­на, кү­рү­гә кү­ңел­лә­ре ты­ныч­ла­на, җан­на­ры­на рә­хәт­лек иңә иде. Мә­хәб­бәт­лә­ре ха­кын­да күп­ләр бер­нәр­сә дә бел­ми һәм аң­ла­мый. Ян­на­рын­да ан­да-сан­да кү­лә­гә ке­бек кү­рен­гә­ләп уз­ган Ва­ра­ка алар­ның шу­шын­дый бә­хет-сә­га­дәт диң­ге­зе эчен­дә тор­мыш ко­ру­ла­ры­на сө­е­неп бе­тә ал­мый, мон­да үзе­нең дә кат­на­шы бар­лы­гын фа­раз итә иде. Аз­мы ул ту­ган­на­ры кар­шы­сын­да да, ир­тә-кич ила­һи­ят­кә би­рел­гән ва­кыт­ла­рын­да да ике яр имин­ле­ге­нә те­ләк­ләр те­лә­де? Ях­шы­лык­ка бул­ган үте­неч­нең Җир йө­зен­дә ка­бул кы­лын­мый­ча кал­га­ны юк әле­гә­чә! Гел дә шу­лай шат кү­ңел­ле яшә­сен­нәр ге­нә, ара­ла­ры­на дош­ман­нар гы­на кер­мә­сен, бә­хет­лә­рен­нән көн­ләш­мә­сен­нәр иде!

Мө­хәм­мәд би­не Габ­дул­ла, Хә­ди­чә­нең ире бу­лып алу­га, Мәк­кә шә­һә­рен­дә хөр­мәт­ле бай­лар­дан са­на­ла баш­ла­ды. Мо­ңа ка­дәр өл­кән­нәр аңар­га һа­ман да үз итеп ка­рый­лар иде, ин­де үз­лә­ре­нең бай­лык­ла­ры бе­лән ма­са­еп йө­рү­че яшь­тәш-чор­даш­ла­ры да хөр­мәт йө­зе күр­сә­теп сүз кат­ка­лый­лар, сөй­ләш­кә­ли­ләр.

— Тор­мыш­ла­рың авыр тү­гел­ме соң? Чи­тен­лек-кы­ен­лык­лар күр­сәт­ми­ме үзе­ңә?— дип, бер­ва­кыт урам­да оч­ра­гач, ага­сы Хәм­зә со­раш­ты­ра баш­ла­ган иде дә, Мө­хәм­мәд аңа шун­дый ап­ты­рау­лы йөз бе­лән ка­ра­ды, те­ге­нең бө­тен­ләй исе-акы­лы кит­те һәм ка­бат ан­дый сүз­ләр бе­лән эне­сен бор­чыр­га җөрь­әт ит­мә­де.

Ага­сы Әбу-Та­лип исә һа­ман да авы­зын ерып йө­ри, юл­ла­ры ту­ры кил­сә, акыл өй­рә­тер­гә алы­на:

— Бә­хе­тең­нең ка­де­рен бел! Тор­мы­шың­ның рә­те-чи­ра­ты кү­рен­ми иде, аз­мы си­нең өчен хәс­рәт йот­тым, ин­де кү­ңе­лем ты­ныч­лан­ды, рәх­мәт яу­гы­ры!— дип, сө­е­неп бе­тә ал­ма­ган­лы­гын бел­де­рү­гә кү­чә.

Мө­хәм­мәд үзе, кая гы­на чы­гып кит­сә дә, ха­ты­ны­на хә­бәр би­рә, кай­чан әй­лә­неп кай­та­сын әй­тә иде. Әм­ма Хә­ди­чә әл­лә нин­ди из­ге бер көн­че­лек һәм кай­гыр­ту­чан­лык бе­лән аның кай­да йөр­гән­ле­ге ха­кын­да уй­лап хәс­рәт­кә ба­та. Ирен­нән баш­ка ни­гә­дер йор­ты­ның яме бе­тә. Йә Мәй­сә­рә­не, яки баш­ка ко­лын кү­зә­теп кай­тыр­га йө­гер­тә:

— Ба­ры­гыз, кү­зе­нә кү­ре­неп йө­ри­се бул­ма­гыз! Ка­раш­тыр­га­ны­гыз­ны си­зен­мә­сен, шик­лә­нүе бар, бе­леп ке­нә ки­ле­гез!— ди әмер итә дә, ала­ры ялт кы­на йо­мы­шын үти­ләр.

— Ул Кәгъ­бә­тул­лаһ янын­да, өл­кән­нәр бе­лән сөй­лә­шеп уты­ра,— дип, яки: — Сө­ек­ле­без гый­ба­дәт то­та, карт­лар бе­лән!— дип җа­вап би­рә­ләр.

Хә­ди­чә ты­ныч­лан­ган­дай бу­ла. Әм­ма та­гын кү­ңе­ле­нә корт тө­шә: “Те­ге-бу сүз бе­лән ко­тыр­та күр­мә­сен­нәр үзен,— дип бор­чы­ла.— Та­выш чы­га­рып, кый­нап кай­тар­ма­сын­нар!” Шу­шы рә­веш­ле кай­гы­га чу­ма да, икен­че тап­кыр­га та­гын бе­рәр­сен йө­гер­тә:

— Озак йөр­мә, нәр­сә ха­кын­да сөй­ләш­кән­нә­рен ге­нә бе­леш тә кай­тып җит, сүз­лә­ре­нә ка­тыш­ма!

Мө­хәм­мәд пәй­гам­бәр хы­ты­ны­ның үзе ха­кын­да шу­шы­лай кай­гыр­ту­ын си­зе­нә, әм­ма сер бир­мәс­кә ты­ры­ша. Орыш­мый, та­ла­мый:

— Бү­ген фә­лән ко­лы­гыз кар­шым­нан ике тап­кыр үт­те, әл­лә бе­рәр эш бар иде­ме?— дип ке­нә со­рый, ә үзе ел­мая.

Хә­ди­чә­нең бә­гы­ре ки­беп ки­тә. Нәр­сә әй­тер­гә дә бел­ми. Ире һич­ва­кыт­та да ял­ган­ла­ма­ган­лык­тан, аның да аңар­га дө­ре­сен ге­нә әй­тә­се ки­лә, әм­ма көл­ке хә­лем­дә ка­лыр­мын дип кур­ка, ул эш бе­лән бул­ды­лар, бу йо­мы­шым ар­тын­нан йөр­де­ләр ди­гән­дәй, төр­ле җа­вап­лар эз­ләп та­ба. Мө­хәм­мәд пәй­гам­бәр исә аның ул сүз­лә­ре бе­лән ка­нә­гать­лә­неп, баш­ка­ча төп­чен­гә­ләп тор­мый.

Аның ме­нә шу­шы ягы биг­рәк тә га­и­лә имин­ле­ге өчен ях­шы иде. Ки­ем­гә, чис­та­лык­ка, тәр­тип­кә ка­ра­та та­ләп­чән­лек күр­сәт­сә дә, вак­лык-вак­чыл­лык­тан азат.

Аның бу як­ла­ры Ва­ра­ка­га да ошый. “И­ла­һи­ят һич тә шак­шы­лык­ны кү­тәр­ми, шап­шак өс-баш, юын­ма­ган бит-кул, го­сел­сез тән бе­лән укыл­ган на­маз-до­га­ның бу­лу­ын­нан бул­ма­вы ар­тыг­рак!”— дип сөй­лән­гән җи­рен­нән һа­ман да кия­ү­лә­ре Мө­хәм­мәд­не ми­сал­га ки­те­рә, баш­ка­лар­ны ан­нан үр­нәк алыр­га өн­ди.

Хә­ди­чә­се ар­ка­сын­да тор­мы­шы җай­га са­лы­нып, яшә­е­ше ир­ке­нәю сә­бәп­ле Мө­хәм­мәд­нең буш ва­кы­ты да ар­тып кит­те. Ул хә­зер ик­сез-чик­сез җи­һан ха­кын­да күб­рәк уй­ла­на, ай­лар буе ура­за да то­та, на­маз­лар да укый. Әм­ма ба­ры­сын да үз бел­де­ге бе­лән баш­ка­ра, кү­ңе­ле Мәк­кә пот­ла­рын да, яһү­ди­ләр ди­нен дә, баш­ка­сын да ка­бул итеп бе­те­рә ал­мый.

Кич­лә­рен Хә­ди­чә бе­лән Мө­хәм­мәд­нең ята­гын әтәч сак­лый. Кай­ва­кыт ха­ты­ны ул мес­кен кош­тан көн­лә­шеп тә куй­га­лый, ире аңа ар­ты­гы бе­лән игъ­ти­бар би­рә ши­кел­ле! Җит­мә­сә йо­кы­ның иң тат­лы, иң рә­хәт ва­кы­тын­да кыч­кы­рып уя­та бит!

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: