Якоб пен Иоганн Бернулли (1654-1705),(1667-1748). ХVІІ ғасырдың аяғынан бастап, бұл семьяда, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан ғалымдар туып

ХVІІ ғасырдың аяғынан бастап, бұл семьяда, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан ғалымдар туып отырады. Бүкіл ғылым тарихында мұндай семьяны табу, өте қиын, тіпті мүмкін емес. Осы семьяның өкілдерінің бірі Якоб пен Иоганн Бернуллилер болды.

Якоб алғашқында теориямен, ал Иоганн медицинамен айналысты. Лейбництің статьясы шыққан соң, олар екеуі де математик болуды жөн көрді. Олар Лейбництің ұлы оқушыларының бірі болды. Якоб 1687 жылы Базель университетінің математика кафедрасында орналасты. Осы жерде өмірінің соңғы жылдарына дейін сабақ берді. Ал Иоганн 1697 жылы Гронингенде профессор болды. Ал ағасы қайтыс болған соң, ол Базельдегі оның кафедрасына барып, онда 43 жыл сабақ берді.

1687жылы Якоб Лейбницпен хат алысып тұрды. Лейбницпен өздерінің ойлары туралы ортақтаса отырып, оның алғаш қадам жасап берген қымбат, керемет, жаңалықтарды, екеуі аша отырып, бір-бірімен қатыгез бақталастарға айналды. Олардың алғаш нәтижелері көп және оның кейбіреулері дифференциалдық және интегралдық есептеулері бар элементтер оқулықтарға енген және кәдімгі дифференциалдық теңдеулердің қатарларын интегралдауға кіреді. Ал, Якоб полярлық координаталарды қолдану, тізбектелген түзу логарифмдік спиральдарды зерттеді. 1690 жылы ол изархонаны тапты. Бұған дейін Лейбниц оны, төңірегінде дене тұрақты жылдамдықпен құлайтын қисық деп тапқан еді. Бірақ бұл жарты кубтық парабола еді. Ол сонымен қатар, вариациялық есептерге әкелетін, изотермиялық фигураларды зерттеуді. Сонымен қатар ол, ықтималдық теориясының зерттеушілерінің бірі болды. Және бұл жайды 1713 жылы “жорамалдау өнері” деген кітап жазды. Бұл кітаптың бірінші бөлімінде, Гюгенстің, ойындар туралы тракты жазылған, ал қалған бөлімінде, бинамальді орналасуы туралы “Бернулли теоремасы” жазылған. Осы кітапта ол Паскальдің теориясын қарастырады, “Бернулли сандары” пайда болды.

Иоганн Бернуллидің еңбектері, оның ағасының еңбектерімен тығыз байланысты, олардың алған нәтижелерін бір-бірінен айыру оңай емес еді. Иоганды брахистахрон есептеріне енгізген еңбектеріне қарай, вариациялық шығарушыларды жасаушы деп атады. Брахистахрон туралы есептің шешімі, циклойда болып табылады. Бұл қисық таутохрон туралы есепті де шешеді. Иоганның математикаға қабілеті бар екі ұлы болады. Николай және Даниил, Николайдың “ықтималдар теориясы” туралы жасаған есебі, Петербург есебі деген атпен әйгілі болады. Иоганның бұл ұлы ерте дүниеден қайтты, ал Даниил ұзақ өмір сүрді. Ол астрономия, физика, гидродинамикадан көптеген жаңалықтар ашты. Сонымен қатар газдардың кинетикалық теориясының негізін қалады. Даламбер мен Эйлер шектің тербелу теориясын жасады.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: