Дваццаціпяцітысячнік Пётр Захавыеў

Пётр Захаравіч Захарыеў нарадзіўся ў 1890 г. ў Балгарыі. Напярэдадні 1-й сусветнай вайны прыехаў вучыцца ў Пецярбург. Прызнаўшы Кастрычніцкую рэвалюцыю, стаў яе байцом. Узначаліў петраградскую групу балгар камуністаў, быў старшынёй балгарскай секцыі РКП (б). У 1918 г. прымаў удзел у Міжнародным мітынгу, дзе разам з балгарынам М.А.Антонавым выступіў як адзін з аўтараў Маніфеста да сваіх суайчыннікаў. Некалі разоў бачыў и слухаў У.И.Леніна, а 17.01.1919 г. ў Маскве сустрэўся з правадыром рэвалюцыі. Было гэта ў час работы канферэнцыі камуністаў балканскіх краін. П.З.Захараыеў успамінаў гэтыя падзеі так: “Мы накіраваліся ў Вялікі тэатр слухаць даклад Леніна. Нас пасадзілі ў ложу насупраць трыбуны. На трыбуну падняўся Ленін. Ён гаварыў, што становішча цяжкае, што мы акружаны. Чэрчаль мабілізаваў 14 дзяржаў супраць нашай рэспублікі і рашыў яе задушыць. Кулак пасадзіў на васьмушку хлеба рабочых прамысловых цэнтраў… Яшчэ адна такая зіма, і пытанне аб існаванні Савецкай улады можа стаць у парадак дня! Пад канец Ленін з характэрным для яго жэстам усклікнуў, што справа рабочага класа непераможная. Зала напоўнілася апладысментамі, запелі “Інтэрнацыянал….”

Калі да чырвонага Петраграда падышоў Юдзеніч, Захарыеў уступіў у рады Чырвонай Арміі і ўзначаліў ваенны шпіталь. Пасля грамадзянскай вайны працаваў дырэктарам бальніцы імя І.І.Мечнікава ў Ленінградзе. У канцы лютага 1930 г. ў складзе групы з 16 лененградскіх камуністаў ён быў накіраваны ў Магілёў спецыяльным упаўнаважыным прадстаўніком ЦК РКП(б) па пытаннях калектывізацыі. У сакавіку 1930 г. ў лісце свайму сябру М. Антонаву ён паведамляў: “…У Магілёве нас размеркавалі па раёнах, і я першага сакавіка прыехаў у Быхаў, а праз дзень разам з прадстаўніком ЦК Беларусі накіраваўся ў “цяжкую” веску. Абстаноўка складаная, як на фронце. Мужыкі занялі пасіўную лінію, прыкрываюцца словамі: “Куды людзі, туды і мы”, а жанчыны наступаюць: “Не хочам!” Урэшце-рэшт правялі перавыбары сельсавета і сходку беднаты.”

5 сакавіка мяне адклікалі ў Ніжнятошчыцкі сельсавет, дзе, як расказалі мне, нядаўна адбыўся «жаночы бунт» супраць калектывізацыі. Ніхто ніякіх парад мне не даваў, ды і не мог даць. Ідзі працуй. Спачатку трэба было разабрацца ў абстаноўцы, даведацца. Чаму ўзнік “бунт” заключыць “перамір’е” з сялянамі, правільней з жанчынамі. Пачаў склікаць сходкі. Некаторыя таварышы папярэджвалі, што мне не дадуць гаварыць, але далі… Пабываў ва ўсіх вёсках сельсавета і правёў гутаркі з былымі чырвонаармейцамі, скалаціў актыў з бяднейшай часткі сялян для арганізацыі сельгасарцелі…”

У гэтым жа пісьме П.З. Захарыеў рэзка крытыкаваў “гора-калектывізатараў”, “правяддзенне калектывізацыі з канца”, калі рабіліся вывады, што пры калектывізацыі адразу наступіць рай зямны і ўсё за кошт камуны. Выступіў супраць пагоні за лічбамі і працэнтамі, выказваў свае думкі аб неабходнасці дапамогі пачынаючым калгасам кадрамі, аб асабістай матэрыяльнай зацікаўленасці сялян, якія працавалі ў калгасах, аб форме аплаты за іх працу і г.д.

У гэтых складаных абставінах асабліва праявіліся арганізатарскія здольнасці Захарыева. Каб заваяваць давер сялян, ён дазволіў ім узяць назад абагульнены насенны фонд. Сяляне ў сваю чаргу паабяцалі, што зберагуць насенне да пасяўной. Паступова яны паверылі ў новага кіраўніка. 1 сакавіка 1930 г. ў в. Ніжняя Тошчыца з бядняцкіх гаспадарак быў арганізаваны калгас “Першае Мая”. Пётр Захаравіч паехаў у Быхаў, дабіўся пазыкі і на гэтыя грошы купіў пару коней, набыў сякі-такі інвентар, угнаенні. З суседняга саўгаса “Інтэрнацыянал” прыйшоў трактар з чырвоным сцягам і ў прысутнасці ўсіх членаў арцелі была пракладзна першая баразна на калгасным полі. Пасяўную правялі паспяхова. Віды на ўраджай былі добрыя.

У чэрвені канчаўся тэрмін камандзіроўкі Захарыева. Усе жыхары вескі прыйшлі праводзіць свайго старшыню. У знак павагі калгасніцы падаравалі яму вышытую кашулю (цяпер яна захоўваецца ў Быхаўскім гісторыка-крыязнаўчым музеі). Доўгі час посля П.З. Захарыеў меў сувязь с жыхарамі Ніжняй Тошчыцы. Не раз прасілі яны ў яго дапамогі, парады і заўсёды адчувалі падтрымку.

Бальніца імя І.І. Мечнікава, якую узначальваў П.З.Захарыеў была адной з лепшых медыцынскіх установаў. У савецка-фінляндскую вайну 1939-1940 гг. Намеснік начальніка гарадскога аддзела аховы здароўя П.З.Захарыеў арганізоўваў шпіталі, у Вялікую Айчынную вайну займаўся эвакуацыяй дзяцей з блакаднага Ленінграда. Перад пенсіяй працаваў дырэктарам аднаго з кніжных магазінаў Ленінграда.

У 1971 г. за заслугі ў справе ўмацавання савецка-балгарскай дружбы Прэзідыўм Народнага Сходу НРБ узнагародзіўся П.З. Захарыева ордэнам “9 верасня 1944” І ступені. Такой жа ўзнагароды ён быў удастоены і ў 1975 г. Памер П.З. Захарыеў у лютым 1977 г. В.А.Белакузаў

Адданыя справе

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: