Ші тақырып. Ұйымдасқан қылмыстылық.

Дәріс жоспары:

1. Ұйымдасқан қылмыстылық түсінігі.

2. Ұйымдасқан қылмыстылықтың түрлері.

3. Ұйымдасқан қылмыстылықтың алдын алу.

Негізгі ұғымдар: ұйымдасқан топ.

1. Ұйымдасқан қылмыстылық түсінігі. Ұйымдасқан қылмыстылық бұл мемлекетпен қоғам үшін ең бір қауіпті қылмыстылықтың түрі. Ол қоғамның құрылымдық элементтерінің дамуына басқарушылық әсер етеді, экономикалық ғана емес сондай-ақ әлеуметтік, моральдық-психологиялық, әлеуметтік-мәдени құбылыстарға теріс ықпалын тигізеді. Ұйымдасқан қылмыстылыққа қоғамның әр түрлі әлеуметтің деңгейіндегі тұлғаоар тартылады. Ұйымдасқан қылмыстылық мемлекет және қоғаммен де бақыланбайтын аса үлкен қаржылық және экономикалық мүмкіндіктерге ие. Ол мемлекетпен қоғам есебінен үлкен пайда көру мақсатында ішкі басқару және мемлекеттке қарсы әрекет етудің жеке жүйесіне ие. Ұйымдасқа қылмыстылық сондай-ақ заңды нарықта заңды кәсіпкерлік қызмет аналогиясы бойынша қылмыстық әлемнің рационалды қайта құрылу процесі ретінде анықталады. XX ғ аяғы мен XXI ғ басында әлемде ұйымдасқан қылмыстылықтың қарқынды өсуі байқалды. Ұйымласқан қылмыстылықтың интернационализациялануы бүкіл әлемді қамтитын қылмыстық коммерциялық ұйымдардың бөлімшелері арқылы түсіп және өңделетін есірткі заттарын, ұрланған заттарды, қару мен басқа да заңсыз тауарлар мен қызмет көрсетулерді өткізу нарығының кеңеюі мен көрінеді.

2. Ұйымдасқан қылмыстылықтың түрлері. БҰҰ –ның құжаттарында ұйымдасқан қылмымтылық ретінде қылмыспен іс ретінде айналысатын және күш көрсету, қорқыту, жемқорлық және үлкен масштабтағы тонау сияқты заңға қайшы құралдармен әлеуметтік бақылаудан қорғану жүйесін құратын қылмыскерлердің тұрақты және басқарылатын одақтарының жиынтығы көрсетіледі. Ұйымдасқан қылмыстылықты БҰҰ-ның сарапшылары бірнеше түрге бөледі. Олар:1. Мафия жанұясы. 2. Кәсіпқойлар. Сондай-ақ нақты аумақты бақылайтын ұыймдасқан топтардың көптеген түрлері болады және де ұйымдасқан қылмыстылық құрылымдар этникалық, мәдени, тарихи байланыстар бойынша да бөлінеді. Ұйымдасқан қылмыстылық сипатын түсіндіретін белгілер: -ұйымдасқан қылмымтылық бұл экономикалық негізде біріккен қылмыскерлер тұлғаларын қалыптастыру әрекеті; - ұйымдасқан қылмыстылық иерархиялық тәртіппен құрылған құрылым көмегімен заңсыз әрекеттерді жоспарлау және жүзеге асыруға немесе заңды мақсатқа заңсыз құралдармен жетуге бағытталатын конспиративті қылмфстық әрекет; -ұйымдасқан қылмыстық топтар тұтынушыларға заңсыз тауарлар мен қызмет көрсетулерді ұсынуға бөлшектік немесе толық монополия бекітуге әрекеттенеді, себебі солай олар жоғары көруге кепілдік алады; - ұйымдасқан қылмыстық көрінеу заңсыз әрекеттерді жүзеге асырумен немесе заңсыз қызмет көрсетумен ғана шектелмейді, оған сондай-ақ электрондық құралдар көмегімен жүзеге асырылатын заңды экономикалық құрылымдар және манипуляция арқылы ақшаны иемдену әрекеті де кіреді. –ұйымдасқан қылмыстық топтардың мүшлері болып ұзақ немесе қысқа тұрақтылық негізінде құқыққа қайшы әрекетке қатысу мақсаты біріктіретін тұлғалар танылады; - заңмен тыйым салынған тауарлар мен қызмет көрсетулерді ұсыну бойынша ұйымдасқан қылмыстық топтардың қызметі едәір дәрежеде ұйымдастырылуды талап етеді. Ұйымдасқан қылмыстылық жоғарғы дәрежедегі әлеуметтік нысаеға ие: - ұйымдасқан қылмыстық құрылым күрделі әлеуметтік өзі басқаратын және өзі құрылатын құбылыс бола отырып өзнің қызметіне құқықққа қайшы, сондай-ақ легитимді әлеметтік әрекеттердің көп дәрежелі және салалы жүйесін, сондай-ақ құқық бұзушылар мен заңды сыйлайтыназаматтарды да қосады. –ұйымдасқан қылмыстық құрылым қоғамдық қатнастардың реформациялануы кезінде өздерінің нақты саяси және әлеуметтік мақсаттарына жету үшін қылмыс болып табылмайтын қандай да бір әлеуметтік топтардың қызметін құралы ретінде пайдалануы мүмкін.

Ұйымдасқан қылмыстылық әрқашанда халықаралық байланыста болған. Қазіргі кездегі технология тек заңды сауда ғана емес сондай-ақ қылмыстық іс-әрекетке де жол ашуда. Тауарлар мен қызмет көрсетулерге тыйым салу ешқашан толық көлемде ұлттық шекарамен ұсталған емес. Қылмыскерлер мен қылмыстық ұйымдар нарық коньюктурасының өзгеруіне байланысты ғана емес, және де құқық қорғау органдарының бақылауынан кету үшін трансшекаралық операцияларын жасау аясын кеңейтуде. Трансұлттық операциялар қылмыстық топтарға тиімді нарыққа жол ашуға және оларға кіру жолдарын табуға мүмкіндік береді. БҰҰ-ның сарапшылары келесідей негізгі трансұлттық ұйымдарды бөліп көрсетеді: Итальяндық мафия, қытай елінің «Триада» ұйымдасқан тобы, Жапондық «Якудза», Колумбиялық картельдер, Нигериялық қылмыстық ұйымдар.

3. Ұйымдасқан қылмыстылықтың алдын алу.

Алғаш рет ұйымдасқан қылмыстылықпен күрестің БҰ-ның дәрежесінде стратегиялық бағыттардың біртұтас кешені қылмыстылықтың алдын алу және құқық бұзушылармен қатнас бойынша өткізілген екінші Конгресінде құрастырылды. Олар трансұлттық ұйымдасқан қылмыстылық бойынша БҰҰ-ның бүкіл әлемдік конференциясында нақтыланды. Онда келесі мәселелерге баса назар аудару керектігі көрсетілген: а) қылмыстық ұыйымдарға қатысқаны үшін қылмыстық жазаны енгізу; б) қылмыстық әрекетпен түскен кірісті иемденуге тйым салуды енгізу; в) санкция және басқа да шараларды қолдану, мысалы: қылмыстық ұйымдардың экономикалық күшін бұзу мақсатында заңсыз кірістерді көбейтуге кедергі келтіретін тауарларды тәркілеу.

Полиция және қылмыстық сот өндірісі органдарының әрекеттеріне қатысты БҰҰ-ның құжаттарында келесі салаларында стратегиялық шараларды қолдану ұсынылады: 1) қылмыстық ұйысдардың ұйымдастырушылық құрылымын, олардың әрекеттерінің сипатын, өздерін қорғау мақсатында қолданатын әдістер мен түрлі нысандар арасындағы байланысты анықтау мақсатында жедел ақпарат жинау әдістерін жетілдіру; 2) қылмыстық ұйымдарға енуге мүмкіндік беретін әдістерді дайындау.

Шы дәріс.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: