Меншік қатынастарының жүйесі.

Мұндай иеленушілік әр түрлі қоғамдарға тән. Ол - алғашқы қауымдық қоғамның даму кезеңінде: рулық, тайпалық, отбасы меншігі деп бөлінген. Бұрынғы КСРО елінде жалпы меншік мемлекеттік меншік нысанасында көрініс алады.

Жеке меншік – жеке адамдардың өндірістің заттық факторларына және оның нәтижесіне өз меншігі ретінде қарауы. Оның өз еңбегіне негізделген және өзгенің еңбегіне негізделген екі түрі бар.

Өз еңбегіне негізделген жеке меншіктің субъектілері – жеке шаруа қожалығы, фермерлер, қолөнершілер және басқа адамдар. Бұлар өз еңбегімен өмір сүреді. Олар, бір жағынан, өз меншігінің иесі, екінші жағынан, тікелей жұмыскер болып табылады.

Өзге адамның еңбегіне негізделген жеке меншік - өзгенің еңбегі есебінен баюға бейімделеді. Өндіріс құралдарының негізгі бөлігі аз ғана адамдар қолында болған кезде, бұл қоғамның қалған бөлігінің бұл игіліктерден шеттелуін білдіреді. Осы кезде мүліктік теңсіздік пен қоғамның әлеуметтік жіктелуі туады. Оған құл иеленушілік, феодалдық, капиталистік жеке меншікті жатқызады. Қазіргі таңда банкке салған ақша бойынша төленетін процент, мұраға алынған мүлік, алуға төленетін дивиденд және т.б. жатады.

Иемденудің үшінші түрі аралас меншік кезінде мүлік қатысушылардың ақшалай және басқа да жарналарының есебінен құралады.

Қазақстанда заңға сәйкес жеке, мемлекеттік, муниципалды және басқа да меншік түрлері танылады.

Мемлекеттік меншік – бұл меншік нысандарын мемлекеттік билік өкілдерінің басқаруы мен іске жаратуды жүзеге асыратын қатынастар жүйесін білдіреді. Мемлекеттік меншік бүкіл халық шаруашылық деңгейінде, аймақ, облыс, аудан, қала, ауыл деңгейінде бар.

Ұжымдық меншік – бұл еңбек ұжымы өндіріс құралдары мен өнімдерін ортақ иемденіп, пайдаланып және іске жарататын экономикалық қатынастар жүйесі. Қазақстан Республикасында қазіргі кезде ұжымдық меншік түрлеріне кооперативтік, акционерлік, қоғамдық ұйымдар мен қорлардың, шаруашылық қоғамы мен серіктестіктердің, шаруашылық ассоциацияларының (бірлестіктердің) және діни ұйымдардың меншігі жатады.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: