Реклам оешмасы миңа хатлар яза да яза. Алар миннән җавап язуымны сорыйлар. Аларга ышанып, мин җавап яза яздым.

Рекламная организация пишет и пишет мне письма. Они просят меня написать ответ. Поверив им, я чуть не написал ответ.

Вспомогательный глагол карау (смотреть) в соединении с первой формой деепричастия основного глагола означает попытку совершения действия:

Эшләп карады. – Он попытался сделать.

Әйтеп карадым. – Я попытался сказать.

Романнар язу – авыр эш түгел, диләр. Ә син язып кара. – Писать романы, говорят – не тяжелая работа. А ты попробуй, напиши.

Вспомогательный глагол күрү (видеть) в форме повелительного наклонения в соединении с основным глаголом, поставленным в форме настоящего времени обозначает убедительную просьбу (или приказ) совершить действие:

Килә күр! – Смотри, приди! (Обязательно приди).

Безгә яңа цирк килде. Анда клоуннары да, акробатлары да аннан-моннан гына. Анда бара күрмә. – К нам приехал цирк. Там и клоуны, и акробаты так себе. Не вздумай идти туда.

Казанда яңа уен салоннары күп. Аларның бөтенесендә дә «Без ачылдык!» дип язылган. Син анда керә күрмә. – В Казани много новых игровых салонов. На них всех написано: «Мы открылись!». Не вздумай заходить туда.

Итак, мы познакомились с определенными конструкциями составных глаголов, которые передают отношение говорящего к действительности. Таких конструкций не больше двадцати, и привыкнуть к ним можно только через серьезную языковую практику.

Отношение говорящего к действительности бывает различным: эмоциональным, фантастическим, искаженным. Язык не всегда совпадает с действительностью. Иногда говорящий преднамеренно делает это. Прочитаем текст именно об этом:

Мин ышанмыйм

* * *

– Кичә в лесу мин йөз волк күрдем.

– Кит моннан! Каян столько волков булсын, ди?! Алар нәрсә ашап торсын?!

– Йөз үк булмагандыр, илле около бар иде…

– Син уйлап кара: бүреләр алай помногу йөрмиләр. Алар ун-егерме около группами генә яшиләр…

– Бәлки, егерме приблизительно булгандыр? Мин бит аларны точно не считал!

– Аннары: волки җәй көне по-одному яки по-двое кенә йөриләр бит?!

– Анысын белмим: икедән дә меньше түгел иде инде…

– Подожди-ка. Безнең урманга ничек бүре булсын, аларны бит инде утыз ел күрүче булмады?..

– Белмим, әллә ул кечкенә эт, әллә ул зур мәче иде шунда…

* * *

Бер кеше односельчан хотел обмануть. Исемен белмим, ләкин ул кешегә всегда яхшы идеяләр приходили. Һәм бервакыт ул төнлә белән на высокую башню поднялся дә:

– Конец света җитте! Наше озеро авылыбызны затопит. Спасайтесь! – дип начал кричать.

Народ йокысыннан торып урамнарга чыккан, ә ул кричит и кричит. Крича и крича, тагын да сильнее:

– Ышаныгыз, озера суы бер сәгатьтән бөтенебезне дә юк итә. Нәрсәгез бар, шуны алыгыз. На гору барыгыз! На горе гына можно спастись!

Растерявшийся народ ышана башлаган: кайберләре шунда ук свои вещи алып, в сторону горы китә башлаганнар. Алар артыннан башкалары да тронулись.

Наш шутник үзенекен кричит. Народ аңа карамый башлаган, в сторону горы китә барган.

– Һм-м, әллә чыннан да озеро авылны затопит инде, – дип уйлаган теге. – Весь народ киткәч, бәлки, бу правда, – дигән дә, спустившись с вышки, направился в сторону горы.

Мин ышанмыйм

* * *

– Кичә урманда мин йөз бүре күрдем.

– Кит моннан! Каян шуның кадәр бүре булсын, ди?! Алар нәрсә ашап торсын?!

– Йөз үк булмагандыр, илле чамасы бар иде…

– Син уйлап кара: бүреләр алай күпләп йөрмиләр. Алар ун-егерме чамасы төркемнәр белән генә яшиләр…

– Бәлки, егерме чамасы булгандыр? Мин бит аларны төгәл санамадым!

– Аннары: бүреләр җәй көне берәм-берәм яки икәүләшеп кенә йөриләр бит?!

– Анысын белмим: икедән дә азрак түгел иде инде…

– Тукта әле. Безнең урманга ничек бүре булсын, аларны бит инде утыз ел күрүче булмады?..

– Белмим, әллә ул кечкенә эт, әллә ул зур мәче иде шунда…

* * *

Бер кеше авылдашларын алдарга теләгән. Исемен белмим, ләкин ул кешегә гел яхшы идеяләр килеп торган. Һәм бервакыт ул төнлә белән биек каланчага менгән дә:

– Ахырзаман җитте! Күлебез авылыбызны батыра. Котылыгыз! – дип кычкыра башлаган.

Халык йокысыннан торып урамнарга чыккан, ә ул кычкыра да кычкыра. Кычкыра торгач, тагын да көчлерәк:

– Ышаныгыз, күлнең суы бер сәгатьтән бөтебезне дә юк итә. Нәрсәгез бар, шуны алыгыз. Тауга барыгыз! Тауда гына сакланып калып була!

Аптыраган халык ышана башлаган: кайберләре шунда ук әйберләрен алып, тауга таба китә башлаганнар. Алар артыннан башкалары да селкенгән.

Безнең мәзәкчебез үзенекен кычкыра. Халык аңа карамый башлаган, тауга таба китә барган.

– Һм-м, әллә чыннан да күл авылны батыра инде, – дип уйлаган теге. – Бөтен халык киткәч, бәлки, бу дөрестер, – дигән дә, каланчасыннан төшеп, тауга таба юнәлгән.

По образцу:

а) Образец: Син бу гөмбәле ашны ашама.

Син бу гөмбәле ашны ашый күрмә!

Не вздумай есть этот грибной суп.

1) Син урманга барма!

2) Син бүреләне санама!

3) Син авылдашларыңны алдама!

4) Син тауга барма!

5) Һәр кычкырган кешегә ышанма!

б) Образец: Ул гөмбәле ашны ашый.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: