Фосфат-анионының PO43- дербес реакциялары

Фосфат-ионы PO₄^3- орташа қышқыл болып табылатын ортофосфор қышқылының Н₃PO₄ анионы.

I. Барий хлориді BaCI₂ РО₄^3- анионымен барий гидрофосфатының ВаНРО₄ ақ тұнбасын түзеді. Түзілген тұнба күкірт қышқылынан (Н₂SO₄) басқа қышқылдардың барлығында ериді:

BaCI₂ + Na₂HPO₄ =ВаНРО₄↓ +2NaCI

Ba²⁺ + HPO^2- = BaHPO₄ ↓

1-тәжірибе. 4 тамшы натрий гидрофосфаты ерітіндісіне 4 тамшы барий хлоридінің ерітіндісін қосыңдар. Барий гидрофосфатының ВаНРО₄ ақ тұнбасының түзілгенін бақылаңдар. Түзілген тұнбаның ерігіштігін сұйытылған азот қышқылында тексеруге болады.

II. Күміс нитраты AgNO₃ РО₄^3- анионымен азот қышқылында еритін күміс фосфатының Ag₃PO₄ сары тұнбасын түзеді:

3AgNO₃ + Na₂HPO₄ = Ag₃PO₄↓ + HNO₃ + 2NaNO₃

3Ag⁺ + PO₄^3- = Ag₃PO₄ ↓

2-тәжірибе. 2-3 тамшы натрий гидрофосфаты ерітіндісіне 2-3 тамшы күміс нитраты ерітіндісін қосыңдар. Сұйытылған азот қышқылында еритін күміс фосфатының Ag₃PO₄ сары тұнбасы түзіледі.

III. Магнезиал қоспасы (магнезиальная смесь) (MgCI₂, NH₄OH және NH₄CI сулы ерітінділері) РО₄^3- анионымен магний-аммоний фосфатының ақ кристалл тұнбасын түзеді:

Na₂HPO₄ + NH₄OH + MgCI₂ = MgNH₄PO₄↓ + 2NaCI + H₂O

HPO₄^2- + NH₄OH + Mg²⁺ = MgNH₄PO₄↓ + H₂O

3-тәжірибе. 5-6 тамшы магний хлоридіне бірнеше тамшы аммиак ерітіндісін (NH₄OH) тамызып, түзілген тұнбаны аммоний хлоридін қосу арқылы ерітеміз. Содан соң бірнеше тамшы натрий гидрофосфатының ерітіндісін қосқанда магний-аммоний фосфатының ақ тұнбасы түзіледі.

Тәжірибені жүргізу шарттары:

Аммоний хлоридінің мөлшері аз болуы қажет, себебі оның артық мөлшері комплексті иондардың түзілуіне әкеп соғады.

IV. Молибден сұйығы (аммоний молибдатының (NH₄)₂MoO₄ азот қышқылындағы ерітіндісі) РО₄^{3 -} анионымен аммоний 12-молибдофосфатының сары тұнбасын түзеді:

Na₂HPO₄ + 12(NH₄)₂MoO₄ + 23НNO₃ = (NH₄)₃H₄[P(Mo₂O₇)₆] ↓ +

+ 21NH₄NO₃ + 2NaNO₃ + 10H₂O

HPO₄^2- + 3NH₄⁺ + 12 MoO₄^2- + 23H⁺ = (NH₄)₃H₄[P(Mo₂O₇)₆] ↓ + 10H₂O

Түзілген тұнба сілтілерде және аммиак ерітіндісінде ериді. Сонымен қатар тұнба сілтілік металдар фосфаттарының артық мөлшерінде де ериді.

4-тәжірибе. Пробиркаға 5 тамшы аммоний молибдаты (NH₄)₂MoO₄ерітіндісіне 1 тамшы концентрлі азот қышқылын тамызамыз. Ерітіндіні кішкене қыздырамыз да, оған 1 тамшы натрий гидрофосфаты ерітіндісін қосамыз. Біраз уақыт өткеннен кейін тұнбаның түзілуін байқаймыз.

Тәжірибені жүргізу шарттары:

1. Реакцияны рН≤1 жағдайда жүргіземіз.

2. Аздап қыздыру тұнбаның түзілуіне мүмкіндік жасайды.

3.Тотықсыздандырғыш – аниондар және тұз қышқылы НСI реакцияның жүруіне кедергі жасайды.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: