Яки Хикмђт­нећ дљнь­я­да бетђ­се юк 9 страница

— Тук­тар­га ир­тә­рәк әле­гә!— ди Га­ли Дау­то­вич. Әм­ма аның йө­зе соң­гы ва­кыт­та тә­мам су­лып, ап-ак бу­лып тар­ты­лып кал­ды. На­чар йок­ла­вын, ишек ачыл­ган са­ен, кем кер­де икән ди­я­рәк кур­кып, ба­шын кү­тә­реп ка­рау­ла­рын, йө­рә­ге ту­лы ут, эче ту­лы ка­ра хәс­рәт йөр­тү­ен Хә­лим си­зе­нә, кү­реп то­ра. Га­ли Дау­то­вич үтә җит­ди ке­ше, бәл­ки бу “б­леф” һәм шу­лер­лык”­ка бар­ма­ган да бу­лыр иде, тик за­ма­на аны да ки­те­реп кыс­ты, аны да үз ку­бы­зы­на би­ер­гә мәҗ­бүр ит­те.

— Уен­ның ахы­ры­на әзер­лә­нү ту­рын­да уй­лау хә­ер­ле!— дип, Хә­лим та­гын да аңа үзе­не­кен әй­теп ка­рый.

— Кем баш­ла­ган, шул ке­ше тә­мам­лый ин­де,— ди­гәч, Га­ли Дау­то­вич Хә­лим­нең күз­лә­ре­нә ка­рап то­ра. Янә­се: “Ут­ны син ка­быз­дың, егет! Мин ба­ры тик чит­тән өреп то­ру­чы гы­на!”— ди­мәк­че. Хә­лим­нең шу­шы ка­раш эчен­дә җа­ны өзе­леп ки­тә. Га­ли Дау­то­вич аның хә­лен бик ях­шы аң­лый. Бо­рын шә­риф­лә­ре бе­лән ки­ңәш­кән­дәй итә, шу­ңа да аның очын имән бар­ма­гы бе­лән куз­гат­ка­лап ала. Йө­зе­нә кай­нар кы­зыл­лык йө­ге­рә.— Бор­чыл­ма­гыз, пе­шер­гән бот­ка тәм­ле, мае мул икән, аша­вы да рә­хәт бу­ла­чак. Тәм­ле ри­зык­ны ка­бып ка­лу өчен адәм ба­ла­ла­ры яу ке­бек то­мы­ры­лу­чан. Без­нең тү­рә­ләр, ми­ли­ци­я­се-баш­ка­сы — алар да ке­ше, алар­ның да нәф­се­лә­ре мул. Алар бе­лән дә бү­ле­шә бе­лер­гә ки­рәк!— дип әй­теп, про­ект­ның ахы­ры­на ба­рып җи­тәр­гә ерак икән­ле­ген бел­де­рә, эш­не дә­вам ит­те­рер­гә ку­ша. Хә­лим­гә яңа иде­я­ләр, яңа ял­ган, яңа саф­са­та уй­лап чы­га­рыр­га ки­рәк. Ул та­гын ба­ша­як үз “бо­ла­мы­гы­на” чу­ма.

XVII

— Мин бит сез­не бе­ләм! Сту­дент­лар ту­лай то­ра­гын­да кем­нең­дер­ме, нин­ди­дер егет­ләр­не кый­нап, кот­ла­рын алып, уни­вер­си­тет­тан ку­ы­лыр хәл­гә җит­ке­рел­гән егет бит сез!

На­ди­я­дән бу сүз­ләр­не ишет­кәч, Хә­лим ап­ты­рап кал­ды. Ан­на­ры гы­на, авы­зын ерып:

— Өч көн үт­кәч — исән­ме ко­да­гый!— ди­де. Бу сүз­лә­ре бе­лән ту­таш­ны үзе дә “шәп кап­тыр­ды”. На­ди­я­нең өчен­че кө­нен эш­лә­ве иде, ме­нә хә­зер ге­нә Хә­лим­не та­нып алуы үзе­нә дә көл­ке сы­ман то­ел­ды.

— Кай­чан­нан бир­ле бер-бе­ре­без­не бе­лә­без ин­де без?

Хә­лим­нең бу со­ра­вы, Хо­дай әйт­сен, нәр­сә ха­кын­да иде — ул үзе дә аңа­шып өл­гер­мә­де. Әм­ма сү­зе ин­де чы­гып йө­ге­реп, әр­сез ко­лак­лар­га иреш­кән, әм­ма аң­ла­тып то­ру­ны та­ләп ит­ми иде­ләр. Жур­на­лист хал­кы — кы­зык ха­лык ул, үза­ра сөй­ләш­кән­дә шун­дый ярым-йор­ты сүз­ләр ге­нә алы­ша­лар, чит­тән тың­лап тор­ган ке­ше бер­ни тө­шен­ми ка­ла.

— Ин­тер­нет­та йө­зе­гез ко­яш­тай бал­кый иде!— ди­де На­дия, Хә­лим бе­лән әл­лә ни кы­зык­сын­ма­вын сиз­де­рер­гә ты­ры­шып. “Фи!” ди­гән ым чы­гар­ган­дай йө­зен дә кый­шай­тып ал­ды.— Тик ге­рой бу­лып озак ка­лыр­га яз­ма­ды ах­ры­сы?

Бо­лай үтә ка­рап ту­таш­ның мыс­кыл­ла­вы Хә­лим­нең ачу­ын ки­тер­де. Ә кыз үл­чәм­ле иде, шун­да ук әйт­те дә куй­ды:

— Төр­ле фа­куль­тет сту­дент­ла­ры сез­не як­лап чык­ты­лар, әйе­ме? Үзе­гез­не­ке­ләр — ләм-мим, кур­как­лар икән. Сез җиң­де­гез! Кот­лыйм! Чак­тан гы­на га­дел­лек сим­во­лы­на әве­рел­мә­де­гез! Кем­нәр әле, Га­ли бе­лән Вә­ли­ме соң?.. Җә­за­ла­рын ал­ган­нар­дыр?

Бо­ла­ры ук Хә­лим өчен кө­тел­мә­гән, баш­тан ашыр­лык ку­а­ныч­лы хә­бәр­ләр­дән иде­ләр. Ул гү­я­ки тын­сыз кал­ды. Ни­чек бел­ми йө­рү­ен, дөнь­я­сы­на үп­кә сак­ла­вын ис­кәр­де, шу­шы сә­бәп­ле бер­сен­нән икен­че­се зә­һәр­рәк бу­лып юга­ры да­и­рә­ләр­гә ире­шер­гә ти­еш­ле мә­кер­ле ре­пор­таж­лар әзер­лә­де, мә­ка­лә­ләр яз­ды, шул рә­веш­ле күк­нең тө­бен сүз энә­се бе­лән тиш­кә­ләр­гә ма­та­шып ап­ты­ра­ды, га­җиз­лән­де. Бак­саң, алар­ның, өс­тә­ге­ләр­нең, бер дә га­еп­лә­ре юк икән бит, Хә­лим­не уни­вер­си­тет­тан да ку­ма­ган­нар, аяк ас­ла­ры­на егып са­лып та тап­та­ма­ган­нар, ки­ре­сен­чә үз итеп, өс­тен ку­еп як­лап чык­кан­нар.

Шу­шы хис­лә­ре ка­бы­ну­га, егет­нең мил­ли гас­кә­ри көч­ләр бе­лән бәй­ле хы­я­лый про­ек­ты, ки­нәт дәр­те бе­теп, шиң­де дә төш­те. Аңа хә­зер бу те­ма мәгъ­нә­сез бер ял­ган, ах­мак га­мәл сы­ман бул­ды да кал­ды. Мо­ңа ка­дәр кү­ңе­лен­дә үп­кә, дөнь­я­да ур­наш­кан тәр­тип­ләр­гә ачу ки­лү, алар­дан чир­ка­ну хи­се бар иде аңар­да, ин­де хә­зер буш, юк­тан бул­ган­лы­гы ачыл­гач, тор­мы­шы­ның мо­ңа ка­дәр сө­ен­де­реп тор­ган яңа вир­ту­аль мәгъ­нә­се юк­ка чык­ты. Әле­гә баш­ка­сы юк иде. Шу­шы буш­лык Хә­лим­нең кү­ңе­лен яу­лап алып, хә­те­ре­нә дә ачы­лыр­га ирек бир­де. Ин­де бер ай­га якын оны­ты­лып тор­ган Га­ли­мә­се дә исе­нә төш­те. Әгәр дә ярат­кан икән, са­гы­ныр, са­гы­на икән, оныт­мас иде...

Мо­ңа ка­дәр ты­ныч кы­на эш­ләп утыр­ган ди­вар­да­гы те­ле­ви­зор­ның көт­мә­гән­дә та­вы­шы кө­чәй­тел­де. Бер ярым кат­лы итеп бү­лен­гән офис­ның тү­рен­дә бас­кыч, ан­нан кү­тә­ре­леп, мәй­дан­чык­ның ар­гы очын­да Га­ли Дау­то­вич­ның ка­би­не­ты иде. За­ман­ча рә­ве­ше бик тә ки­леп-ки­ле­шеп тор­ган­га, ке­че тип­та­гы оеш­ма­лар шу­шын­дый стиль­дә­ге бүл­мә­ләр­дә ур­на­шыр­га ти­еш ди­гән хис кер­гән-чык­кан адәм­нәр­не мон­да ту­лы­сын­ча ка­нә­гать­лән­де­ре­лә иде. Фир­ма ху­җа­сы, үзе­нең ка­би­не­ты ише­ге тө­бен­дә ва­кыт-ва­кыт кү­ре­неп, офис хал­кы ни­чек эш­лә­вен ка­рап то­ру­чан. Кай­бер оч­рак­лар­да ку­лын­да те­ле­ви­зор пуль­ты бу­ла. Да­и­ми эш­ләп тор­ган сы­ек-крис­талл па­нель­ле олы те­ле­ви­зо­ры­на — мо­ның бар­ча­гыз өчен дә әһә­ми­я­те бар, тың­ла­гыз ди­гән кы­я­фәт чы­га­рып — Га­ли Дау­то­вич көч би­рә. Бу юлы да нәкъ шун­дый хәл­ләр­нең бер­се иде. Офис­ның ал­ты-җи­де хез­мәт­кә­ре, ты­ры­шып эш­ләү­лә­рен­нән ае­ры­лып, ба­ры­сы берь­ю­лы, әмер ител­гән­дәй шул те­ле­ви­зор­га те­кәл­де­ләр. Чи­рат­та­гы Мәс­кәү яңа­лык­ла­ры Та­тарс­тан­да көч­ле ко­рал­лан­ган гас­кә­ри мил­ли бри­га­да­ны, фе­де­раль көч­ләр бе­лән ка­мап, зур югал­ту­лы бә­ре­леш­ләр­дән соң кул­га алу­ла­ры ха­кын­да сөй­ли иде. Кадр­лар­да кан­лы кө­рәш эз­лә­ре, МЧС, ми­ли­ция, РА һәм баш­ка күп­төр­ле гас­кә­ри­ләр­нең вер­то­лет­лар­да, танк­лар­да, ма­ши­на­лы һәм җәя­ү­ле хә­рә­кәт­лә­ре, ут-ян­гын кал­дык­ла­ры, кур­кы­ныч бер төс алып, чәч­ләр­не үрә тор­гы­зыр­лык дәһ­шәт­ле ва­кый­га­лар бу­лып уз­ган­лы­гы­на ае­рым тук­та­лы­на, кү­ңел­ләр­не тет­рән­де­реп ба­сым яса­ла иде. Хә­лим шун­да Га­ли Дау­то­вич­ка ка­рап куй­ды. Шеф аның күз ка­ра­шын үзе үк кө­теп то­ра икән. “Нәр­сә, егет, мо­ны­сын ни­чек аң­лар­га?”— ди­гән мең төр­ле со­рау иде аңар­да. Бе­раз­дан бик җит­ди сөй­лә­шү бу­ла­ча­гын һәм нин­ди юнә­леш­тә алып ба­ры­ла­ча­гын егет бик ях­шы аң­ла­ды. Ва­кый­га­лар ба­ры­шы­на сал­кын­лык өс­тәр­гә те­лә­гән­дәй, дикъ­ка­тен те­ле­ви­зор эк­ра­ны­на юнәлт­те. Хәл­сез­лән­гән, көч­сез, ко­рал­сыз, яра­лы һәм яра­сыз, мес­кен мил­ли гас­кә­ри­ләр, йөз­гә якын ке­ше, кул­ла­рын кү­тәр­гән хәл­лә­рен­дә, мең кат га­фу­лар үте­неп, би­ча­ра­лык­ла­рын кыз­ган­мый­ча, әсир сый­фат­ла­рын­да фур­гон­нар­га са­рык­лар һәм бо­зау­лар уры­ны­на тө­я­те­леп ма­та­ша­лар. Мәгъ­рур гәү­дә­ле, бә­хет­ле кы­я­фәт­тә, тә­мам хәр­би ка­муф­ляж­лы, ел­гыр жур­на­лист рус еге­те, аш­кы­нып ки­леп, бер та­тар ча­ра­сы­зы яны­на җи­теп:

— Сез­нең мак­сат­лар нин­ди иде? Ни өчен ко­рал­ла­ныр­га бул­ды­гыз? — ди­гән мыс­кыл­лы со­рау­лар бе­лән бәй­лә­неп, ку­лын­да­гы мик­ро­фон­ның “г­ру­ша­сын” бә­рәң­ге авыз­ның ирен­нә­ре­нә үк ки­тер­де. Елак йөз, фә­кыйрь кы­я­фәт, ка­раң­гы чы­рай, че­пи күз­ләр кадр­да тел­сез иде­ләр. Жур­на­лист тан­та­на ит­те, мил­ли фа­на­тизм­ны из­де, на­дан­лык­ны хө­кем ит­те, сә­я­си ах­мак­лык­тан көл­де. Шун­да сүз­лә­ре­нә ияр­тә сүз ки­те­реп, хәт­та иң та­ләп­чән та­ма­ша­чы да си­зеп өл­гер­мәс­лек рә­веш­тә ит­те­реп, бу ва­кый­га­ның ле­ген­да-ри­ва­ять ке­нә бу­луы, ко­рал­лы көч­ләр­нең өй­рә­нү мәй­дан­чы­гын­нан ре­пор­таж икән­ле­ге әй­тел­де. Әм­ма мо­ны хәт­та Хә­лим дә игъ­ти­бар­сыз кал­дыр­ды. Сю­жет шул­ка­дәр ос­та эш­лә­нел­гән иде, ка­рап уты­ру­чы­ның хис­лә­ре куз­га­лып, ре­пор­тер­ның әйт­кән­нә­ре йө­рәк­кә үтеп ке­рә, ара­да кыс­ты­ры­лып ка­лын­ган сүз­лә­рен ко­лак ка­бул ит­мәс дә­рә­җә­гә җит­ке­рел­гән. Офис­та­гы хез­мәт­кәр­ләр дә аһ ит­те­ләр. Ин­де бу сю­жет яр­ты сә­гать эчен­дә дөнья ка­нал­ла­ры­на та­ра­ла­чак, төр­ле вәс­вә­сә бе­лән кат­наш­ты­ры­лып, фа­раз­лар, өмет­ләр һәм хы­ял­лар эчен­дә ба­е­ты­лып, яңа­дан га­ди обы­ва­тель­нең кү­ңел бай­лы­гы­на әве­рел­де­ре­леп, ха­лык­ка сен­са­ция итеп би­ре­лә­чәк иде.

Хә­лим уры­нын­нан тор­ды. Га­ли Дау­то­вич аңа: “Рә­хим ите­гез, түр­дән узы­гыз!”— ди­гән иша­рә ясап, әм­ма үзе баш­лап ка­би­не­ты­на ке­реп кит­те. Хә­лим ин­де бас­кыч­тан мәй­дан­чык­ка кү­тә­рел­де. Офис­та­гы­лар­га бо­ры­лып ка­ра­ды. Алар­ның күз­лә­рен­дә ап­ты­раш­тан гай­ре һич­ни юк иде.

— Мо­ны ни­чек аң­лар­га?

Ке­рә-ке­реш­кә, Га­ли Дау­то­вич егет­не кар­шы алып, шак­тый кат­гый итеп со­ра­вын би­рер­гә җи­теш­те. Хә­лим нәкъ ме­нә шу­шын­дый һө­җүм­не көт­кән иде дә. Шун­лык­тан:

— Бу ва­кый­га сә­ер­рәк ки­леп чык­ты әле,— ди­де. Аңа уты­рыр­га урын тәкъ­дим ител­мә­гән иде, шун­лык­тан аяк өс­те ка­ла бир­де. Хә­ер, Га­ли Дау­то­вич та уры­нын­нан то­рып өл­гер­де, бүл­мә­се буй­лап йө­ре­неп ал­ды. Ан­на­ры, та­гын да шул ук тон­да:

— Мо­ны ни­чек аң­лар­га? Тө­шен­ми кал­дым. Бу сез­нең эше­гез­ме?— дип, со­ра­вын ки­ңәй­теп ка­бат­ла­ды. Хә­лим мөм­кин ка­дәр үзен ты­ныч то­тар­га ты­рыш­ты. Кай­бер яшь­ләр­гә хас рә­веш­тә кур­ку һәм юга­лып ка­лу ке­бек сый­фат­лар­ны йө­зе­нә чы­га­рып, ар­тист­ла­на баш­лар­га аның исә­бен­дә дә юк иде. Ул да сүз агы­мын ти­гез һәм ка­ты тот­ты:

— Бу ва­кый­га бул­ган хәл­ме, әл­лә мах­сус оеш­ты­рыл­ган уен гы­на­мы икән? Ре­жис­се­ры та­лант­лы бу­лыр­га ки­рәк, сю­жет ышан­ды­ра!— дип, яшер­ми­чә кү­ңе­лен­дә­ге уен әй­теп бир­де. Бо­лар­ны ишет­кәч, Га­ли Дау­то­вич элек­ке­чә үк ты­ныч­ла­нып, ка­бат уры­ны­на утыр­ды, Хә­лим­гә дә урын­дык­ка та­ба ым как­ты. Егет шун­да ук сүз­лә­ре­нең үтем­ле итеп әй­тел­гән бу­лу­ын, алар­да ха­кый­кать бар­лы­гын аң­лап өл­гер­де. Бу аңа көч би­рә иде. Акы­лы бе­лән да­и­ми сок­лан­ды­ру­чы Га­ли Дау­то­вич бу юлы да кө­тел­мә­гән­чә ка­бат­ла­нып әй­теп куй­ды:

— Бу сез­нең сю­жет тү­гел иде­ме­ни?

“Шеф”­ның бу як­тан ки­те­реп кы­су­ын шел­тә дип тә, кө­лү бу­ла­рак та ка­бул итәр­гә мөм­кин иде. Ху­җа­сы бе­лән Хә­лим сак сөй­лә­шер­гә, һәр сү­зе­нең үл­чәү­гә са­лын­ган­нан соң гы­на әй­те­лер­гә ти­еш­ле­ген ях­шы бе­лә. Тик Га­ли Дау­то­вич аны, кө­тел­мә­гән­чә тин­те­рә­теп, ба­ры­бер акыл бу­ра­сын соң­гы ту­за­ны­на­ча ка­гар­га мәҗ­бүр ит­те­рә, егет мо­ның бе­лән бер­ни дә эш­ли ал­мый, сер­лә­рен ачып, шун­да яры­ла да ки­тә. Баш­ка­лар бе­лән бер дә алай сөй­ләш­мә­гән ху­җа­ның Хә­лим­гә ка­ра­та мон­дый мө­нә­сә­бә­те Хә­лим­гә ыша­ныч бе­лән ка­ра­вын­нан ки­лә, бил­ге­ле. Әм­ма егет мо­ны Га­ли Дау­то­вич­ның яра­тып бе­тер­мә­вен­нән шу­лай­дыр дип исәп­ли һәм ял­гы­ша иде. Акыл­лы ке­ше­дән ху­җа­ла­ры шик­лә­нә­ләр шул алар, ыша­на ал­мый­лар. Һәм дө­рес эш­ли­ләр дә. Акыл­лы ке­ше бө­тен нәр­сә­не үтә­ли кү­рә, аң­лап то­ра бит ул. Ан­дый адәм янын­да ял­ган­ла­шып та, хәй­лә­ләп тә бул­мый. Әгәр дә ту­ры сүз­ле, үт­кен тел­ле дә бул­са — бет­тең, ка­ны­ңа тоз са­ла, “суя да таш­лый” ин­де. Ан­дый­лар­ны без­нең ха­лык­та “Дәҗ­җал” ди­ләр. Әйе-әйе, Ахыр­за­ман якын­лаш­кач, ха­лык­ны тә­мам аз­ды­рып, ар­ка­сын ал­га ку­еп, ягъ­ни ар­ты бе­лән ка­рап ишәк­кә ат­ла­нып уты­рып, үзе­нә һәм­мә аз­гын­нар­ны ияр­теп, дө­рес юл­дан адаш­ты­рып алып ки­тү­че, шу­лай дөнь­я­лык­ны тә­мам бо­зу­чы, һәр­төр­ле ри­ва­ять­ләр­дә күп­ләп сөй­лә­не­лү­че шул Дәҗ­җал күз­дә то­ты­ла да ин­де. Аны кай­бе­рәү­ләр Шай­тан әме­рен үтәү­че дип тә әй­тә­ләр. Әм­ма Ахыр­за­ман шай­та­ный тү­гел, Ила­һи ки­лә­чәк ул, шун­лык­тан Дәҗ­җал­ны ба­ры тик тә­муг ки­сә­ве бу­ла­рак кы­на кү­зал­лау ха­та икән­ле­ген тө­ше­нү авыр тү­гел. Хак­ның әме­рен үтәү­че­ләр­дән исәп­лән­ми­ме­ни ул? Аңа тәкъ­дир­дән шун­дый бу­лыр­га языл­ма­ган­мы?

— Әл­лә ини­ци­а­ти­ва­ны баш­ка­лар үз кул­ла­ры­на ал­ды­лар­мы?

Га­ли Дау­то­вич бу сю­жет­тан бик тә ка­нә­гать тү­гел иде. Җа­вап бу­ла­рак хә­зер хә­лим­нәр үз хә­бәр­лә­рен ин­тер­нет чел­тә­ре­нә ур­наш­ты­рыр­га ти­еш­ләр.

— Бу ва­кый­га­лар­ның чын­нан да те­атр гы­на тү­гел­ле­ген рас­лау­чы нин­ди дә бул­са дә­лил­лә­ре күз­гә ча­лын­мый кал­мас иде...

Хә­лим авы­зын­нан мон­дый кат­лау­лы җөм­лә­нең ише­те­лүе Га­ли Дау­то­вич­ның кү­ңе­ле­нә хуш кил­де. Ул шун­да гы­на йө­зе­нә бе­раз як­ты­лык чы­гар­ды. Егет­нең әле­гә һу­шы­на ки­лер­гә өл­гер­мә­ве си­зе­лә иде. Шеф җа­вап­тан күп­не аң­ла­са да, һа­ман шул хә­ләл тел бе­лән тө­шен­де­реп би­рү­не кө­тә иде. Әм­ма бу мөм­кин хәл тү­гел. Хә­лим хә­зер­гә ко­ры­га чык­кан, ап­ты­раш­та кал­ган көй­мә­че ке­бег­рәк, вак­ла­нып та тор­ма­я­чак.

Һәм ме­нә ул, Ал­ла бән­дә­се, фи­кер­лә­рен җы­еп өл­гер­де дә:

— Ми­нем­чә, әгәр ин­тер­нет хә­бәр­ләр­дә бу сю­жет­ның те­атр гы­на бу­лу­ын рас­лау­чы дә­лил­ләр ки­тер­сәк, гас­кә­ри­лә­ре­без­гә бер­нин­ди дә зы­ян кил­мә­вен әйт­сәк?— ди­де ул.

Хә­лим йөз өле­ше бе­лән дә хак­лы иде. Нин­ди зы­ян, хәт­та кыл­ла­ры да, бөр­тек чәч­лә­ре дә өзел­мә­де мил­ли гас­кә­ри­ләр­нең, мо­ны Га­ли Дау­то­вич та бе­леп то­ра.

Ки­нәт офис ягын­да хез­мәт­кәр­ләр­нең хә­рә­кәт­лә­ре, кис­кен сөй­лә­шеп алу­ла­ры шәй­лән­де. Га­ли Дау­то­вич бе­лән Хә­лим шеф ка­би­не­ты кар­шын­да­гы мәй­дан­чык­ка чы­гып ба­сар­га ашык­ты­лар. Те­ле­ви­зор­дан чи­рат­та­гы яңа­лык­лар­ны би­рә иде­ләр, авыр һәм кис­кен тәэ­сир­ле му­зы­ка, бер-бер арт­лы төс­ләр уе­ны бу­лып ал­ды. Дик­тор, ан­на­ры ре­пор­тер бик ашы­гып сөй­ләр­гә то­тын­ды­лар. Су­гыш хә­рә­кәт­лә­ре дә­вам итә икән. Ге­не­раль штаб­ның җи­тәк­че­лә­рен­нән бе­рәү, нин­ди­дер ур­ман­лы һәм күл­ле-ел­га­лы буш урын­нар­ны кар­та­дан күр­сә­теп, экст­ре­мист­лар­ның оя­сын тө­гәл ачык­лау­ла­ры ха­кын­да ра­порт бир­де. Ан­на­ры бе­раз элек ке­нә тап­шы­рыл­ган кадр­лар­дан өзек­ләр ка­бат­лан­ды­лар. Бо­лар­га өс­тә­леп, авыр яра­лы мил­ли гас­кә­рие, ың­гы­ра­шып, са­таш­кан хә­лен­дә шак­тый кис­те­реп:

— Без­нең төп көч­лә­ре­без бу ва­кый­га­лар­дан хә­бәр­дар, ки­чек­мәс­тән яр­дәм­гә ки­лү­лә­рен кө­тә­без! Ту­ган­нар, сез­нең яр­дә­ме­гез ки­рәк!..— ди­я­рәк, та­гын да баш­ка сүз­ләр­не те­зеп, әм­ма кал­ган­на­ры кадр­лар­дан тө­ше­реп кал­ды­ры­лып күр­сә­тел­де. Чын­нан да фе­де­раль көч­ләр бе­лән мил­ли гас­кә­ри­ләр­нең бә­ре­ле­ше ре­аль факт бу­ла­рак кү­зал­ла­ну өчен бо­лар җи­тә кал­ды. Ин­де Хә­лим бор­чу­лы йөз бе­лән Га­ли Дау­то­вич­ка бе­рен­че бу­лып ка­рап ку­яр­га, ини­ци­а­ти­ва­ны үз ку­лы­на алыр­га өл­гер­де:

— Сез­гә нәр­сә бул­са да аң­ла­шы­ла­мы?

Мон­дый со­рау­га җа­вап би­рүе “шеф­”ы­на да авыр иде. Алар­ның ике­се­нең дә кү­ңел­лә­рен­дә­ге да­и­ми сак­ла­нып кил­гән соң­гы ва­кыт­лар­да­гы ике­лә­нү бү­ген тук­сан­га төр­лә­неп өл­гер­гән иде. Әгәр ке­ше әле бо­лай, әле те­ге­ләй, тә­мам ни­гез­сез уй­ла­нып ап­ты­ра­са, бер ка­рар­га ки­лә ал­мый­ча ин­тек­сә, мо­ның ахы­ры аның кү­ңе­ле бу­та­лу бе­лән бе­тә­чәк. Хә­лим ан­дый ке­ше бу­лыр­га җы­ен­мый иде. Уни­вер­си­тет­та бул­ган ва­кый­га­лар­дан соң да юга­лып кал­мый­ча, ни­чек вак­ла­нып җа­нын из­ми­чә сак­ла­ган­дай той­ды үзен, бу юлы да хис­лә­рен акы­лы­на буй­сын­ды­рыр­га өл­гер­де. Яшь ке­ше­нең га­дә­те — ка­нын­да кай­нар ял­кын ут алыр­га гы­на то­ра. Кем­нәр үз­лә­рен кур­ку бе­лән авыз­лык­ла­са­лар, Хә­лим акыл бе­лән эш итү­дә мәр­тә­бә күр­де. Әм­ма бу юл­да бер­ни­чә тәҗ­ри­бә­се ге­нә бар. Хә­ер, адәм ба­ла­сы­ның та­би­га­тен­дә акыл кө­че бул­са, ул юга­лып кал­ма­я­чак. Ме­нә хә­зер егет­нең ру­хы, ал­ган мәгъ­лү­мат­лар­ны аңын­да кай­на­тып, бер-бер мәгъ­нә чы­га­ра­чак иде. Га­ли Дау­то­вич аңар­дан шу­ны көт­те. Үзе­нең ка­би­не­ты­на ке­рер­гә ча­кы­рып та­гын ишә­рә­лә­де. Мон­дый хөр­мәт­не ин­де икен­че тап­кыр күр­сә­тү­е­нә рәх­мәт йө­зен­нән ге­нә дә сүз йө­гә­нен Хә­лим кул­дан ыч­кын­дыр­ма­ды, буш бул­са да, ча­ма­лап әй­тү­ен­дә бул­ды:

— Бер дә җит­ди ва­кый­га бу­лыр­га ох­ша­ма­ган. Мон­да без­нең кат­наш юк, бе­леп то­ра­сыз. Ди­мәк — “туф­та” бу!— ди­де.

Аның шу­шы сүз­лә­ре хә­бәр­дар­лык­ка тү­гел, мөм­кин­лек­кә, ги­по­те­за­га ко­рыл­ган бул­ган­лык­тан, тә­мам ышан­ды­рып та бе­те­рә ал­мый иде. Ар­гу­мент­лар өс­тәп сөй­ләр­гә ти­еш­ле Хә­лим, фи­ке­рен ку­әт­ләр­гә исәп­лә­нел­гән һәм уй­да ны­гы­ты­лыр­га өл­гер­мә­гән сүз­ләр­не әйт­кәч, бе­раз­га үзе ап­ты­раб­рак кал­ды. Ан­на­ры, яңа гы­на кал­ды­рып чык­кан урын­дык­ка утыр­гач, фи­ке­рен дә­вам ит­те­рү­не мәс­ли­хәт күр­де:

— Чын­нан да, Га­ли Дау­то­вич, уй­лап ка­ра­ган­да, мәсь­ә­лә ачык­ла­на сы­ман,— ди­де.

“Шеф” өчен мон­дый сүз һич­шик­сез кы­зык­лы һәм әһә­ми­ят­ле иде. Әм­ма ар­ты­гы бе­лән го­му­ми әй­тел­гән фи­кер, җит­мә­сә бер­нин­ди хә­бәр бе­лән дә­лил­лән­мә­гән хәл­дә, шу­лай ук ха­та га­мәл­гә ки­те­рер­гә мөм­кин. Та­гын да шу­ны­сы бар: Хә­лим­нең про­ек­ты ар­ка­сын­да уен­нан уй­мак ки­леп чык­кан бу­лыр­га бик мөм­кин! Вир­ту­аль чын­бар­лык­ны ре­аль­лек дип ка­бул итеп, Ге­не­раль штаб та эш­кә то­тын­ган бул­са? Дөнь­я­ның ачы­сын­да-тө­че­сен­дә күп йөз­гән, га­дел­лек һәм дө­рес­лек бе­лән биз­не­сын ко­рып та, власть ор­ган­на­ры­ның ком­сыз тү­рә­лә­ре та­ра­фын­нан акыр­тып та­ла­нып тор­ган, ма­фия төр­кем­нә­рен­нән әшә­ке кан­да­ла­га им­де­рел­гән ке­бек җә­фа­лар күр­гән, ин­де дә бө­леп, яңа­дан ое­шып, ка­бат “эш” ачып, бу юлы ин­де бе­рен­че адым­на­рын­нан ук биз­не­сын риш­вәт­кә, хәй­лә­гә, шу­лер­лык­ка, ну­во­риш­лык­ка кор­ган Га­ли Дау­то­вич өчен “дөнь­я­ны су ба­су­дан” да һәм бу соң­гы яңа­лык хә­бәр­лә­рен­нән дә ях­шы­сы юк иде, бил­ге­ле.

— Әл­лә чын­нан да мил­ли гас­кә­ри гвар­ди­я­ләр ое­шып ал­ган­нар­мы? Югый­сә мон­дый кү­ре­неш­ләр­не те­ле­ви­де­ние кай­дан тап­сын? Без­не­ке­ләр әзер­ләп бир­мә­гән­нәр­дер бит ин­де?— дип, Га­ли Дау­то­вич Хә­лим­гә те­кә­леп ка­рап то­ру­ын­да бул­ды. Ул әле­гә уты­рыр­га ашык­ма­ды. Мон­дый авыр ка­раш­ны кү­тә­рүе Хә­лим­гә бер дә җи­ңел тү­гел иде. Бу хак­та ше­фы да ях­шы бе­лә һәм шу­лай бу­лып ка­лу­ын те­ли, бил­ге­ле. Ху­җа бит, ан­дый­лар өс­тен­лек сак­лар­га яра­та­лар.

— Без­нең ул ка­дәр кат­лау­лы сю­жет­лар тө­ше­рә алыр­лык бюд­же­ты­быз да юк,— дип, кы­зып ки­тү­гә та­ба ба­ра баш­ла­ган иде дә Хә­лим, шун­да ук ял­гы­шын аң­лап ал­ды һәм сүз­лә­рен ты­ныч тон­га кү­че­рер­гә мәҗ­бүр бул­ды.— Әле­гә юк иде, хә­зер бар бу­гай ин­де...

Га­ли Дау­то­вич аның сүз­лә­рен­нән мыс­кыл­лы кө­лем­се­рәп куй­ды. Бу ин­де соң­гы ике сөй­лә­шү эчен­дә бе­рен­че тап­кыр ка­нә­гать төс­тә ел­маюы иде. Һәм ул да уен­да­гын яшер­ми әй­теп бир­де:

— Хә­лим, сез­нең про­ект та­быш­лы ки­леп чык­ты. Без­нең фир­ма­ны мил­ли­ар­дер­лар хи­са­бы­на кер­тер­гә мөм­кин!— ди­де.

— Бе­лү­ем­чә... Кы­зык­сын­ган идем... На­дия ту­таш әй­тә... Бе­лә­сез, ул са­ры чә­чәк ба­ры­сы­на да өл­ге­рә...

Хә­лим өтек-тө­тек сүз­лә­рен­нән тук­тап кал­ды. “Бу нин­ди ма­не­ра, нин­ди тар­кау, мәгъ­нә­сез сөй­лә­шү, җит­мә­сә “са­ры чә­чәк” дип җи­бә­рү­лә­ре? Бо­лар ка­ян те­ле­нә йо­гар­га өл­гер­де соң әле” ди­я­рәк үзе­нә ка­ра­та ап­ты­рау бар­лык­ка ки­те­рер­гә, сүз­лә­ре­нә хәй­ран итеп, ят­сы­нып ка­лыр­га ти­еш иде ул. Һәр­хәл­дә Хә­лим­нең бо­лар үз те­ле, үз әй­тер­гә те­лә­гән­нә­ре һәм авы­зын­нан чы­гар­га ти­еш­ле гый­ба­рә­лә­ре тү­гел. Мо­ны Га­ли Дау­то­вич та аң­лап, егет­нең ар­ты­гы бе­лән дул­кын­ла­ну­ын, хәс­рәт­кә тө­шү­ен со­рау­ла­ры­на җа­вап та­ба ал­мау­дан, бер нәр­сә ха­кын­да уй­лап, икен­че­сен эш­ләп, өчен­че­сен сөй­лә­вен­нән га­җиз икән­ле­ген тө­ше­нә ала иде. Мо­ны бик ях­шы си­зен­де, әм­ма мыс­кыл­лап алу­ны отыш­лы­рак юл са­на­ды бул­са ки­рәк, шун­да:

— Ак­ча са­ный баш­ла­ды­гыз, ә егет­ләр?— ди­де, биг­рәк тә вак җан­нар икән­сез ди­гән ке­бек җи­рә­нү кы­я­фә­тен йө­зе­нә чы­гар­ды, шу­ның бе­лән Хә­лим­не үз аяк­ла­ры­ның ас­ты­на ыр­гыт­кан­дай иша­рә яса­ды. Мон­дый мө­нә­сә­бәт­не кү­тә­рә ал­ма­я­ча­гын егет үзе дә бе­лә иде. Әм­ма ху­җа аның кү­ңе­лен тә­мам тар­ка­тып, оят чоң­гы­лы­ның тө­бе­нә ка­дал­ды­рып тө­ше­рер­гә өл­гер­де. Ул:

— Аның нин­ди се­ре бар, бар­лык мәгъ­лү­мат­лар да ин­тер­нет сайт­ла­рын­да бит,— дип ак­ла­ныр­га мәҗ­бүр бул­ды. Бу сүз­лә­рен­нән дә Га­ли Дау­то­вич кө­леп куй­гач, Хә­лим алар­ның бө­тен­ләй дә баш­ка­ча төс бе­лән әй­тел­гән икән­ле­ген тө­ше­нер­гә өл­гер­де.

Шу­лай ин­де ул: без сөй­ләш­кән бу­ла­быз, бер нәр­сә­не уй­лап, шу­ны аң­ла­тыр­га те­ләп әй­тә­без, әм­ма тө­шен­де­рер­гә те­лә­гән фи­ке­ре­без­нең төс­лә­рен ачык­лап ку­ер­тып тор­мый­быз. Ни­чек те­лә­сә­ләр, тың­лау­чы-әң­гә­мә­дәш­ләр шу­лай аң­ла­сын­нар, имеш. Син ак­тан әй­тә­сең, ул яшел­дән аң­лый, кы­зыл итеп сөй­ли, зәң­гәр итеп тың­лый­лар. Үзе­ңә әй­лә­неп кайт­ка­нын­да әгәр дә ка­ра­лып бет­кән икән, бер дә га­җәп­лән­мә, ди­мәк ки, яңа­дан агар­тып сөй­ләр­гә җа­ең ту­ып то­ра. Мо­ңар­чы шу­лай кил­гән, син­нән соң тәр­тип­ләр үз­гә­рер­ләр ке­бек ке­нә алар. Ке­ше­гә ке­ше­чә ка­рый тор­ган поч­мак­ны эз­лә­сәң, та­ба ала­сың — ул си­нең үз ке­сәң­дә, әл­лә кай­да тү­гел!

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: