Гөл­дер­сен» дас­та­ны­на 600 ел ту­лу­га ба­гыш­ла­на. 6 страница

Ши­гы­рем ма­тур гы­на ки­леп чык­ты. Кү­ңе­лем кү­тә­рел­де, те­лем ачыл­ды. «Ма­лай чак­ла­рым үтеп кит­те» ди­гән­рәк шигъ­ри «ял­ган­ны» акы­лым си­зен­ми­чә­рәк кал­ды. Ул ара­да дә­рес бет­те. Өй­гә кайт­кан­да Нә­сим ияр­де. Эт­тән-кө­чек­тән кур­ка ул. Кә­е­фем ях­шы­ру­дан, юк-бар үр­тә­нү­дән, ел­ма­еп кө­лү­дән көн дә як­ты­рып кит­кән­дәй бул­ды. Ки­нәт өч тап­кыр шарт­лау та­вы­шы ише­тел­де, сис­кә­неп кит­тек.

— Мыл­тык­тан ата­лар,— ди­де Нә­сим.— Әй­дә, йө­гер­дек! Ба­рып ка­рый­быз. Су бу­ен­да ата­лар.

Тык­рык­тан бо­лын­га та­ба чап­тык. Нә­сим ял­гыш­ма­ган икән. Кы­зыл фу­раж­ка­лы, зәң­гәр ки­тель­ле бер­се — юан­тык һәм икен­че­се — кил­бәт­сез ми­ли­ци­о­нер, өч җәп­ле ыр­гак бәй­лән­гән озын бау­ны буа ур­та­сы­на ыр­гыт­ты­лар да, ак­кош­ның үле гәү­дә­сен яр кы­ры­е­на сөй­рәп чы­га­рып, му­е­нын­нан элеп ке­нә ма­ши­на ар­тын­да­гы ачык ишек­тән кә­газь тарт­ма­га ыр­гыт­ты­лар. Без­гә игъ­ти­бар да ит­мәс­тән, кө­ле­шә-кө­ле­шә:

— ­Шаш­лык­ка шәп!—дип сөй­лән­де­ләр.

Мин баш­та­рак алар­ның нәр­сә эш­лә­гә­нен аңыш­мый­ча тор­дым, ан­нан соң, ачу­ым ка­ба­рып, кө­чем җит­мә­сә дә дөм­бәс­ли­сем, кул-аяк­ла­рын теш­ләп өзә­сем кил­де. Әм­ма алар ул ара­да ма­ши­на­ла­ры­на тө­я­ле­шеп кит­те­ләр дә бар­ды­лар.

Тал­лык­ка та­ба йө­гер­дем. Әм­ма ан­да Га­ли­я­ба­ну апа да юк иде. Яр кы­ры­е­на кил­дем. Тал­лык элек­ке­чә куе тү­гел, ике-өч көн эчен­дә са­ры яф­рак­ла­рын ко­еп та бе­тер­гән, си­рәк­лә­неп кал­ган ке­бек.

Күз­лә­рем акай­ды. Буа ур­та­сын­да Га­ли­я­ба­ну апа­ның ба­шын­да­гы кы­зыл чә­чәк­ле ка­ра яу­лы­гы чай­ка­лып тор­ды, тор­ды да су­га бат­ты. Үл­де ми­кән­ни? Су­га бат­ты ми­кән­ни?

Өй­гә та­ба йө­гер­дем. Бу әл­лә яу­лык, әл­лә ак­кош­ның ка­ны иде­ме, бел­мим! Кап­ка төп­лә­ре­нә кай­тып җи­тә яз­ган Нә­сим­не дә узып кит­тем, өй­гә аты­лып кер­дем дә мен­дәр­гә кап­лан­дым. Ән­кәй ише­гал­дын­да бул­ган, нин­ди­дер хә­веф си­зе­неп, ар­тым­нан кер­де:

— Нәр­сә бар? Улым? Ни бул­ды?

— Га­ли­я­ба­ну апа су­га ба­тып үл­гән! — дип, так­мак­лап елый бир­дем.

— Ни­чек ин­де? — дип, сә­ер­сен­де ән­кәй.— Әле ки­чә көн­дез ка­ла­га алып кит­кән­нәр иде бит үзен, боль­ни­ца­га,— ди­де.— Ка­ян бо­лай бу­а­га кай­тып бат­сын ди әле ул?

Кү­ңе­лем­не ап­ты­рау би­ләп ал­ды. Ән­кәй һәм­мә эш­не яңа­баш­тан аң­ла­тып бир­гәч ке­нә тө­шен­дем. Гыйль­мет­дин ди­гән “бур­сык” тә­ки үзе­не­ке­нә иреш­кән икән.

Көн ар­тын­нан көн үт­те. Кыш баш­лан­ды. Ха­лык те­лен­дә яшер­тен ге­нә сүз йөр­де: «Мәгъ­су­мә кар­чык Гыйль­мет­дин­не кар­гый икән, тә­не мәң­ге гүр күр­мә­сен, эт­ләр аша­сын, кы­зым­ны ят­лар­га са­тып җи­бәр­де, ятим ит­те, дип бәд­до­га укый икән, ди». Бо­ла­рын мин дә ишет­тем. Әм­ма Га­ли­я­ба­ну апа­ның хә­ле на­чар­ла­на бар­га­нын гы­на бел­ми идем.

Аны­сы да бер­ни­чә көн­нән мәгъ­лүм бул­ды. Җом­га көн кич бе­лән Га­ли­яба­ну апа­ның үле гәү­дә­сен Ка­зан­нан алып кайт­ты­лар, шим­бә­дә күм­де­ләр. Авыл­ның олы­сы-ке­че­се җы­ел­ган иде, ди­де­ләр. Мин дә­рес­тән ки­тә ал­ма­дым. Әм­ма ул көн­не бө­тен мәк­тәп шау­ла­ды.

Га­ли­я­ба­ну апа юләр­ләр йор­тын­да ди­ва­на­лар­дан күп җә­бер-зо­лым күр­гән. Та­бип­лар аның сау акыл­лы икән­ле­ген бел­сә­ләр дә, Гыйль­мет­дин аб­зый ке­бек пар­тия ке­ше­се әйт­кән сүз­гә кар­шы ки­лә ал­ма­ган­нар, төр­мә­дә­ге ке­бек тот­кан­нар. Мес­кен Га­ли­я­ба­ну апа, га­зиз ән­кә­сен һәм авы­лы­быз­ны са­гы­нып бик күп ела­ган, ахыр­да са­та­шып ук ки­теп, дүр­тен­че кат­ның тә­рә­зә­сен­нән си­ке­реп, кап­ла­нып төш­кән, үл­гән.

Бо­лар­ны ишет­кән­дә йө­рә­гем тот­ты, ко­ла­гым­да Га­ли­я­ба­ну апа­ның сүз­лә­ре яң­гы­ра­ды: «Йа Хо­да­ем, хә­ер­ле үлем­нә­рең­не бир, йа Хо­да­ем!»

Әм­ма яз­мы­шы фа­җи­га бе­лән өзел­де.

Бер­ни­чә ай­дан га­зиз ән­кә­се Мәгъ­су­мә абыс­тай да ва­фат бул­ды. Ка­бе­рен кы­зы яны­на, гү­рен кы­зы ягы­на куй­ды­лар. Ва­сы­я­те шу­лай бул­ган.

Ис­ке, тә­бә­нәк са­лам тү­бә­ле өе һәм бә­ти­лә­ре бе­лән кә­җә­се ятим кал­ды. Шу­лай да то­ра-ба­ра кай­сы­ ма­лы кем­нең ку­лы­на ке­реп бет­те. Ак­рын­лап алар ха­кын­да бө­тен­ләй оны­тып, авыл үз кө­е­нә яшә­вен дә­вам ит­те.

Әм­ма ми­нем кү­ңе­лем ту­лы са­гыш иде. Тыш­тан авы­зым ерыл­са да, бә­гырь тө­бен­дә­ге авыр таш һа­ман-һа­ман үзен сиз­де­реп куя һәм ти­рән уй­лар­га чу­мам.

Яз­гы таш­кын­нар бе­лән буа бү­се­леп, суы ки­теп бар­ды. Ә тө­бен­дә ком­га ук­маш­кан әл­лә Га­ли­я­ба­ну апа­ның яу­лы­гы, әл­лә ин­де ак­кош ка­ны һа­ман да бар­дыр төс­ле. Ул юы­лып бет­кән­че авы­лы­быз ты­ныч­лы­гын та­ба ал­мас, көз­лә­рен авыр кай­гы бе­лән са­гыш­ла­нып ка­лыр ке­бек. Кү­ңел­ләр­гә моң ту­лыр. Бу — ял­гыз ак­кош мо­ңы­дыр?

АВЫЛ МӨ­ГАЛ­ЛИМ­НӘ­РЕ

Хи­кәя

«Мин авыл мө­гал­ли­ме бу­лыр­га хы­ял­лан­дым һәм,

ни­я­тем­не тор­мыш­ка ашы­рып, бә­хет тап­тым!»

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: