тақырып: Ұйымдасқан қылмыстық құрылымдармен жасалынатын қылмыстарды тергеу 6 страница

нытуға болады. Бірақ бұл динамикалык, белгілерді өте оңай өзгертуге болатындықтан, мүндай көрсету көбіне тиісті нөти-же бере алмайды. Себебі танылатын адам даусын да, жүрісін де көрсету үстівде өзгертіп жіберуі мұмкін. Сондықтан бүл белгі-лер, әдетте, анатомиялық белгілермен қоса көрсетіліп, пайда-ланылады.

4 сұрақ. Кімнің өлігі екенін анықтап, сейтіп өлген адамның аты-жөнін білу үшін, ол тануы мүмкін делінген адамға көрсетіледі. Мүндай танытуға көрсетудің өзіндік ерекшелігі бар. Басқа обът ектілердей емес, өлік жеке керсетіледі. Оны көрсетер алдында арнайы сот-эксперт жұмысы жүргізіліп, өлікті кісі көретіндей жағдайға келтіреді (оны "туалет трупа" дейді). Танытуға мөйітха-нада жатқан өліктің беті және басқа да дене мүшелері, әсіресе, ине шаншып әлеміштеген белгілер (татуировка) денедегі тыр-тық, басқа ерекше белгілер көрсетіледі. Танушы өлген адамның туысқаны, жолдасы, не басқа да таныс адамдары болуы мүмкін. Сондықтан елікті көріп тану олардың кәңіліне өте ауыр сезім туғызады. Осыған орай танытуға көрсетер аддында сот-эксперт-ке өлікті белгілі бір қалыпқа келтіруге үсыныс жасалады. Тер-геу тәжірибесінде кей жағдайларда, өздерінің хабарсыз кеткен туыстарын біреу өлтіріп кетті ме деп күдіктенгендерге аты-жөні белгісіз өліктер көрсетіледі. Егер олар өлікті танып, онық кім екенін айтса тергеуші осы жөнінде хаттама жазьш, осы адам-нан жауап алады.

Өлікті көрсету тергеу әрекеті занды түрде жүргізілсе тер-геуші танушыдан өлікті кандай бет келбетінің, дене кұрлысы-ньщ ерекшеліктерінен танығандығы жөнінде анықтап сүрауы ьсерек. Өліктің өзі ғана емес, оның жеке дене мүшелері де таны-туға көрсетілуі мүмкін. Мүндай жағдайда осы дене мүшесінің қандай ерекше белгілері бойынша танылғандығы анықгалып, хаттамаға жазылады.

5 сұрақ. Тергеу үстінде, тінту жүргізілгенде, не сезікті адамды үста-ғавда алынған заттарды жәбірленушіге, не куәгерге көрсету қажет болады. Мұндай жағдайда тергеуші осы адамдардан үр-. ланған заттардьщ белгілері туралы алдын ала жауап алып, аныктап сұрайды. Егер жауап беруші куәгер болса, одан ол затты қандай жағдайда кергені де сұралады. Танытуға көрсету үшін бұл зат сол тектес басқа заттардың арасында танушыға көрсеті-леді, егер ол көрсетілген затты таныса оны нақты қандай белгі-лері бойынша танығандығы сұралып, анықталады.

Кей жағдайда таныту кезінде заттарды танушы адамның белгілі бір жағдайларға, не себептерге байланысты қате жауап беруі де мүмкін екендігін естен шығаруға болмайды. Мысалы, танушы адам білігінің темендігінен, көрсетілген киімнің қан-дай материалдан тігілгенін, оның бояуын немесе үлгісін дәл анықтап, айтып бере алмауы мүмкін. Мұндай жағдайда алдын ала жүргізілген тергеу әрекеті негізінде алынған жауапты зат-ты керсету кезіндегі жауаппен салыстырып, олардьщ бір-біріне сәйкес не қайшы келетін жерлерін анықтау керек. Содан соң осы сәйкестік немесе қайшылыққа орай тиісті мамандарды шақырып, ақылдасқан, ал заттарды танушы адамнан қайта жауап алып, одан алғашқы жауабында жіберген қатесінің се-бебін анықтап, мәселенін анық-канығына көз жеткізген жөн.

Тәжірибеде басқа да жәйттер кездеседі. Танушы адам затты таныстыру кезінде алғашқы берген жауабында айтылмаған ерек-ше белгілерді келтіруі мүмкін. Мұндайда ол мұны алғашкыда неге келтірмегенін дәлелдеп, негіздеуі тиіс.

6 сұрақ. Кейбір қылмыстарды тергегенде түрғын пәтерді, жеке бөлмені, ал кей жағдайда бір жер учаскесін көрсетуге тура ке-леді. Осындай объектілерді көрсету арқылы кылмыс жасалған жерді анықтап, білуге болады. Айталык, жәбірленуші қылмыс жасалған үйдің мекен-жайын білмейді. Бірак пөтердің жасауы, бөлмелердің орналасуы және басқа ойында калған белгілер бойьшша кылмыстың осы пәтерде жасалғаньш танып біле ала-ды. Мұндай жағдайда оған осы пәтерге ұксас тағы екі пәтер бірге көрсетіліп, жәбірленушінің айтқаны тексеріледі. Жеке жер учас-кесі де осындай әдіспен көрсетілуі арқылы қылмыстьщ қай жер-де болғандығы аныкталады. Әдетте, пәтер мен жер ең соңында көрсетіледі. Мысалы, әуелі қылмыс болды-ау деген жер мен гютер емес, осыған ұқсас пәтер мен жер көрсетіледі. Корытын-дысын танушы адам ақырында бәрін керіп біткеннен соң айтуы тиіс.

7 сұрақ. Әр малдың өзіне тән сыртқы белгілері бар. Сондықтан мал-дың ұрланғаны туралы кылмысты іс қозғалғавда онык осы сырт-қы белгілерін білетін жөбірленушіге немесе куәгерге таныту үшін мал да көрсетіледі. Көрсету объектісі ретінде малдың өзімен бірге оньщ мүшелері — басы, сирағы, түяғы, терісі, т.б. пайдаланылады. Тергеу әрекетінің бүл түрін қолданғанда да жалпы зандылық қатаң сақталуы тиіс. Айталык, мал тек ұрлан-ған маддың сыртқы белгілерін жаксы білетін адамдарға ғана керсетілуі тиіс. Тіпті, кейбір қажеттілік туған кезде малдын тұқымын, жасын дәл анықтау үшін бұған арнаулы мамандар, мысалы, мал-дәрігерлері де шақырылады. Мүндайда танушы адамдар бұрын жауап алынған куәгерлер, жәбірленушілер, күмән тудырушылар да болуы мүмкін. Сондықтан ұрланған маддың белгілері туралы бүрын жауап алынбаған адамдардың дәлелдемелері айғақтық мәнге ие бола алмайды. Сондай-ак, көрсету кезінде малдың көруші адамға байқатқан мейірім райы-ның мәні үлкен болғанмен, ол да айғак, ретінде пайдаланыл-майды.

Үрланған мал соған ұқсас малдармен бірге көрсетілуі тиіс. Әдетте, малдың иесі ұрланған малының ерекше белгілерін, онын мінезін, табиғатьш жақсы біледі. Одан күткендегідей жауап ала алуы үшін тергеушінің де мал шаруашылығынан белгілі бір дәрежеде білімі болуы тиіс. Өйткені жауап мал шаруашылығын-да қалыптасқан, маддың дене мүшелерінің орналасуының, да-муының ғылыми жүйесіне негізделіп алынады. ең алдымен, маддың түлғасы, түқымы, жасы т.б. басты белгілері сипаттала-ды. Содан соң жеке белгілері — басы, көзі, кұлағы, тісі, кеудесі, т.б. бейнеленеді. Одан өрі ерекше белгілері — салынған ендері, жарақаттан қалған тыртықтары, т.б. көрсетіледі. Сондай-ақ, ұрланған малдың иесіне кездескен кезде байқататын мінез-қылықтарының да маңызы зор. Тергеуші мүның бәрін де на-зардан тыс қалдырмауы тиіс.

8 сұрақ.Адамды бетпе-бет көрсету мүмкіндігі болмаған жағдайда ол оның фотобейнесін көрсету арқылы танытылады. Мүндай әдіс танушы немесе таныстырушы кылмысты істі тексеретін орган-нан шалғай қашықтықта жүрген, күдікті немесе айыпталған адам тергеуден немесе сотта жасырынған, жәбірленушінің қайтыо,

болғандығын немесе хал үстінде жатқандығын, жерленгеннен кейін маркұмның түр-тұлғасын анықтау қажет болған басқа да жағдайда қолданылады.

Фотобейненің негізгі немесе жекелеген белгілері мүлдем өзгертіліп кететіні, сондықтан объектіні тану қиындықка түсетіні танытуға көрсету кезінде жиі кездеседі. Бұл көбінесе сурет түсірілген кездегі жағдайға, суретке түсірушінің ше-берлігіне, суреттің өнделуіне, сондай-ақ суретке түсірілгеннен кейін арада көп уақыт еткендігіне байланысты болады. Сондық-тан мүмкіндігінше өнделген не ескірген суреттерді танушыға көрсетпеген дұрыс. Куәгерден жауап алған кезде, суреттің иесін аныктаудын, да мәні зор.

Танытылатын сурет осыған ұксас басқа суретгерге косыла-ды, содан сон, олар жалпақ қағаздың бетіне жапсырылады да, әркайсысы жеке-жеке нөмірленеді және өрқайсысына тергеу органдарының мөрі басылады, фотосуретке тергеушінің қолы койылады. Осы күйінде ол танушыға үсынылады.

Егер көрсету кезінде танушы суретгің бірін керсетсе, одан объектіні кандай белгілеріне карап танығанын, суреттегі белгінің жаңағы адамның есіндегі белгілерге қалай сәйкес ке-летіндігін түсіндіру сұралады. Осылай Тәптіштеп жауап алу арқылы танушьшың дәлелдемесін аныктауға болады.

Өліктің суретін көрсеткенде ғана мұндай ұқсас суреттер іріктелмейді, яғни танушыға тек өліктің ғана суреті ұсьгаыла-ды.

Қазір жеке объектіиі анықтау үшін фотосуреттерді жинақ-тап және бейнені қолмен салып, сондай-ақ бас сүйекті кайта күрап түсірілген суреггер де көрсетіліп жүр. Бірақ азаматтарға ұсынылған мұндай суреттерді танудьщ негізі ретінде қабылдауға болмайды, өйткені қылмыстык іс жүргізу зандылығы бойынша тек тікелей объектінің өзі немесе оның фотосуреті ғана тануға керсетілуі тиіс.

9 сұрақ. Танытуға керсетудін барысы және нәтижелері туралы хат-тамада жазылады. Хаттама үш бөліктен — кіріспеден, баяндау мен қорытындьщан тұрады. Кіріспеде объектіні тануға көрсетіл-ген жер мен уақыт, бұл әрекетке катысқан баска да адамдар туралы мөліметтер көрсетіледі. Онда сондай-ақ көрсетуге ұсы-нылған үқсас адамдар мен заттардьщ сыртқы белгілері суретге-леді. Хаттаманын бұл бәлігінде қатысушыларға бұл тергеу әре-

кетінің мәні түсіндірілгені, куәгер мен жөбірленушінің жауап беруден жалтарғаны немесе жалған жауап бергені үшін жауап-ты екендігін ескертілгені туралы айтылады. Жауап магнитофон таспасына жазылатын болса бул туралы да танушыға ескертіл-гені баяндалады.

Хаттаманың баяндау бөлігінде танытуға көрсетілген жердегі жағдай, көрсетілген адамдардың (затгардың, малдардьщ) қалай орналастырылғаны, жарыктың қалай түскені мен куші, уақыты туралы мөліметтер жазылады. Одан өрі танушыньщ дәлелдеме-лері қағазға мүмкіндігінше егжей-тегжейлі түсіріледі. Тергеу-шінің акиқатгы анығырақ аша түсу үшін койған сұрақгары, әдет-те, хаттамада көрсетілмевді, ол жалпы әңгіме түріңде беріледі. Егер объект танылмаса хаггамада мүны танушының баяндаға-ны айтылады. Айталық, ол мұнда ізделген объектінін жоқтығы-нан әрекетке қатысушылардың бірде-бірі оны танып, көрсете алмады немесе ешкім объектіні есіне түсіре алмады десе мұның бөрі танушының айтуымен, бірінші жақга беріледі.

Хатгаманың қорытывды бөлігінде қодданьшған ғылыми-тех-никалык қүрал-жабдықтар туралы көрсетіледі. Бүл бөлікте катысушылардың тануға көрсету кезіндегі тергеушінін әрекеті-не және басқа да жекелеген жағдайларға байланысты ескерту-лері айтылады. Мысалы, танушы хаттамада танудын дұрыс-бұрыстығы туралы жазылғанын қаласа, ол кысқаша түрде көрсетілуі тиіс, Хаттамаға әрекетке қатысушылар қолдарын қояды. Хаттамаға тіркелген фотосуреттер кестеленіп, оны тер-геуші куәландырады.

Әр түрлі объектілерді тануға көрсетудің нәтижелері бойын-ша кудік келтіруші мен айыпталушынын айыбын ашатын не-месе ақтайтьш дел де, жанама да дәлелдемелер алынуы мүмкін. Алайда, мүны негізге алу үшін тергеушінің бүл нәтижелерді кайтара ете мүқият тексеріп алғаны жөн. Ол оның алдында бас-қа да тергеу әрекеттері кезінде алынған немесе жаңа дәлелде-мелермен салыстыру арқылы жүргізіледі. Мүндайда эксперти-за, тергеу эксперименті, оқиға болған жерді қарау тағы басқа да тергеу әрекеттері колданылады.

Бақылау сұрақтары:

1. Танытуға көрсету (ұсыну) дегеніміз не?

2. Адамдардың кім екенін танытуға көрсетудің процессуальдық тәртібі және тактикалық ерекшеліктері қандай?

3. Жеке заттарды, бұйымдарды және басқа да объектілерді танытуға көрсету ерекшеліктері неде?

4. Фотобейнелерді танытуға көрсету ерекшеліктері қандай?.

Әдебиеттер:

1 Белкин Р С Курс криминалистики / үш том/ Юристъ 1997

2 Белкин Р С, Аубакиров А Ф и др. Криминалистическая энциклопедия Алматы 1995

3 Абуов А Ғ Криминалистика негіздері Қостанай 2003 «Шапақ»

4 Яблоков Н П Криминалистика М. 2003

15 тақырып. КӨРСЕТУЛЕРДІ ОҚИҒА БОЛҒАН ЖЕРДЕ ТЕКСЕРУ ЖӘНЕ НАҚТЫЛАУ

Сұрақтар:

1. Жауапты оқиға болған жерде тексеру тактикасы түсінігі.

2. Жауапты оқиға болған жерде тексеру әдісі.

1 сұрақ. Қылмысты істерді тергеу үстінде кеп жағдайларда куәгердің, жәбірленушінің, айыпкердін берген жауаптарын оқиға болған жерге барып анықтап, тексеруге тура келеді.

Осындай тексеру аркылы тергеуші жауаптағы мөліметтерді окиғаның болған жеріндегі нақты жағдаймен, ол жердегі объ-ектілердің орналасуымен салыстырып, жауапта айтылған мәліметтер шындыққа жата ма, жоқ па деп сынап көреді.

Осындай қарау үстінде жауапта айтылған жерді, онда орна-ласқан объъектілерді тергеуші өз көзімен көріп, олар женінде толык, ақпарат алады. Айтылған жауапты тексеру арқылы, окиғаның болу жолын, осы жердің ербкшелігімен, жағдайымен салыстырып, мұндайда қандай іздер қалады, олар қай жерде қалуы мүмкін деп болжап, іс бойынша жаңа деректер, дәлелде-мелер тауып алуы мүмкін.

1960 жылға дейін процессуальдык, занда мұндай тергеу әре-кеті жоқ болатын. Бірақ жауапты оқиға болған жерге шығьш анықтау әдісі тергеу тәжірибесінде қолданылатын, оны жауап алудың жалғасы, ерекше түрі деп есептейтін. Кейінірек бүл іске керекті дәлелдеме іздеу әдісі дербес процессуальдық тергеу әрекеті есебінде занда көрсетіліп, тергеуде жиі колданылатын болды. Әрине, бүл тергеу әрекетін жүргізгенде басқа тергеу әрекетінің кейбір элементтері, әдістері де қолданылады. Бұл тергеу әрекетін жүргізу үстінде жауап та алынады, іздерді қарау әдістері де қолданылады, кей жағдайда тергеу төжірибелері де еткізіледі. Осыған байланысты бүл тергеу әрекеті жауап алу-мен де, оқиға болған жерді қарау, тергеу "экспериментімен де көп ұқсастығы бар. Бірақ мұнда тергеу өрекетінің тек жекеле-ген кейбір әдіетері ғана аралас қолданылатындықтан жауапты оқиға болған жерде тексеру езіне тән ерекшеліктері бар, дер-бес тергеу әрекеті деп саналады.

Айталық, оқиға болған жерде тергеудің жауап алудан айыр-машылығы мынада: оқиға болған жерде тексеру айғақ адамдар-дын, қатысуымен жүргізіледі, жауапта керсетілген деректер оқиға болған жерде қайтара тексеріліп, кейбір жауаптағы мәліметтерді қимьш-әрекеттермен баяндап көрсетеді. Ал, тануға көрсету, тергеу әрекетімен салыстырғанда, жауапты окиға бол-ған жерде тексерудін ерекшелігі — танушы оқиға болған жерді, ондағы объектілерді танумен ғана шектелмейді, сонымен бірге ондағы өзі байкаған кейінгі езгерістерді де баяндайды, езінің, кейде окиғаға басқа да қатысушылардың жекелеген әрекеттерін қимыл үстінде көрсетеді.

Бүл тергеу әрекетінің ең басты ерекшелігі сол, жауап алу кезінде шындықты анықтай түсу, жаңа дәлелдемелер алу мақ-сатында тергеуші оқиға болған жерді, жекелеген объектілерді жауап берушіні қатыстыра отырып тексереді, егер қажеттілік туса оқиға болған кездегі жағдайды қалпына келтіріп, пысықтайды. Егер тексеру кезінде айғактық жаңа заттар, іздер табыл-са тергеуші оны да іске пайдаланады.

Бір мысал келтірелік: А. бір пәтерде мүлікті ұрлағаны үшін жауапқа тартылды. Тағылған айыпты мойнына алып, қылмыс жасаған жерін көрсетуге ықыласын білдірді. Осыған байланыс-ты оқиға болған жерге келгенде А. есікті қалай бұзғанын, күлып-ты кайда лакгырғанын, ондағы заттарды кай жерлерден (шкаф-тан, серванттан, т.б.) алғанын пәтер жабдыктарының нақгы қай жерде тұрғанын көрсетіп берді.

2 сұрақ. Оқиға болған жерде тексеру, сондай-ақ аддын ала тергеу кезінде берген жауаптың шындыққа жататынын не жатпайты-нын анықтауға көмектеседі. Айталық, сезікті адам өзінің оқиға-дан бұрын осы жердегі алдында түрған ордан секіріп, тоғай жаққа кетіп қалғанын алдында берген жауабында айтқан бола-тын. Оқиға болған жерге келіп, қай ордан секіріп тоғай жаққа кеткенін көрсетуге келгенде 4 м. ордан секіріп кетуге болмай-тындығына көзі жеткен соң шындығын айтуға тура келді.

Куәгерден бе, жәбірленушіден бе, жоқ әлде айыпкерден бе кімнен жауап алынатынына орай оқиға болған жерде тексеру үстінде әр түрлі әдістер колданылады. Сондай-ак, дайындық жүмыстары жүргізілгенде қолданылатын тактикалык өдістер белгіленіп, әдіс іріктелуі мүмкін. Тергеуге кірісер алдында тер-геуші жоспар қүрған кезде мұны мұқият ескеруі тиіс. Яғни, жоспарда тергеу әрекетінің мақсаты дәл анықталып, қылмыс-ты істің жедел-іздестіру шаралары кезінде жиналған материал-дары мұқият зерттелуі тиіс.

Егер тергеушіге дәлелдемелердің тексерілетін жері белгілі болса тергеу әрекетін өткізу жоспарын нақтьшау үшін ол сол жерге алдын ала барып, алдағы жұмыстың бүкіл барысын пы-сықтауы керек. Егер тексеру бірнеше жерде өткізілетін болса, оған қатысушылар онда дер кезінде жеткізілетін көліктің түрлері өзірленіп, тексерудің кай кезінде кімді қай жерге, қандай мақ-сатта орналастыру қажеттігі айқындалуы керек.

Әзірлік кезінде жедел топтың қүрамы белгіленеді. Оның құрамына тергеуші және жедел-іздестіру органдарының қыз-меткерлерімен бірге ізге ит салатын кинолог, сондай-ақ маман криминалист, сот эксперті, басқа да кажетті мамандар енгізілуі мүмкін. Содан сон айғақ адамдар қатыстырылады. Оларды іріктегенде тексерілетін істің күрделілігі ескерілуі тиіс, өйткені олар тексерудегі жағдайды түсініп, есте сақтай алатындай, кейін қажеттілік туса жүргізілген әрекеттің мазмүны мен нәтижесін баяндап бере алатындай болуы керек. Егер косымша куәлерді бір жерге бірнеше рет шақыру қажет болса, олардың екінші қайтара шақырылмауын ескерген жөн.

Куәгерді немесе айыпталушыны оқиға болған жерге олар-дың келісімімен ғана шығару керек.

Әзірлік жөне тексеруді өткізу кезінде айыпталушының оқиға болған жерге баруға ішкі есеппен келісім беруі де мүмкін екендігін, оның акиқатты ашуға шын ниетімен кемектесуге ықылас білдіруімен бірге, ретін тауып күзетшіден сытылып, қүтылып кетуге, қандай жолмен болсын сыбайластарымен бай-ланыс орнатуға, оқиға болған жердегі ізді өшіріп жіберуге не-месе тергеушінің әлі неге назар аудармағанын білуге тырыса-тынын естен шығаруға болмайды.

Аталған тергеу әрекетіне әзірлік кезеңі әрекетке катысушы-ларға тиісті нүсқау берумен аяқталады. Онда тергеу әрекетінің максаты мен тәртібі, катысушылардың құқы мен міндеттері түсіндіріледі. Әсіресе, екі мәселеге айрықша назар аудары-лады:

а) жауабы тексерілетін адам тергеу әрекетіне қатысушылар-
дың барлығының алдында жүреді, жүріс бағытын анықтайды,
бүрынғы жауабында айтқан учаскелер мен заттарды көрсетеді;

ә) барлык үйымдық мәселелерді тек тергеуші ғана шешеді;

б) жауабы тексерілетін адамға сүрақ тек тергеушінің рүқса-
тымен беріледі, қандай әрекет болсын ол тек тергеушінін нүсқа-
уымен жасалады.

Тергеуші де өз әрекетіне өте мүқият қарауы, ягаи өзіне икем-дейтіндей әрекеттен немесе сүрактан сақтануы тиіс. Егер бұл талап орындалмаса, айыпталушы немесе куәгер тергеушінің айтканына ілесіп, оның сүрактарын мақұлдай беретін болсатер-геу әрекетінінтекке кеткені. Әдетте, алдын ала жүргізілген тер-геу кезінде тергеушінін ақиқатқа кезі жеткен, тек оны оқиға болған жерде "нықтай" түсу қажет болғандағана мүндай әдістің қолданылуы мүмкін.

Жауабы тексерілетін адам тергеу бойынша жүретін жолды езі аныктап, тоқтайтын жерді өзі белгілеп, сол жерде өткен окиға туралы айтып беруі керек. Бұл белгілі бір объектілерді керсе-туге де кдтысты. Айталық, айыпталушы қылмыс жасаған бөлме-ге оның қай терезесінен кіргенін көрсетуі тиіс делік. Мұндай-да: "Сіз мына терезе аркылы кірдіңіз бе?" деп сүрақ қоюға бол-майды. Өйткені мүндай сұрақ жауап берушіні тергеушінің ыңғайына қүлауына итермелейді де, ақиқат толық ашылмай қалуы мүмкін. Ал, егер тергеуші айыпталушының бөлмеге осы тереземен кіргеніне күдік келтірсе, ол айыпталушыдан болған оқиғаны кайталап көрсетуін сүрайды. Мүндайда, айыпкер жал-ған жауап берсе, абыржып, айтқанын дәлелдей алмауы немесе шындыкты мойындауы мүмкін.

Тергеу әрекетінің бұл әдісінде де онын нәтижесі хатталады. Мұнда баска да тергеу әрекеттеріндегідей ортактәртіппен бірге аталған әрекеттің өзіндік ерекшелігі, яғни: а) тексерудің неме-се дөлелдеменің оқиға болған жерде пысықталуының кандай мақсатпен жүргізілгенін түсіндіруге; ә) жәбірленушінің неме-се айыпкердің оқиға болған жерге баруға өз еркімен келісім бергенін жазу; б) оқиға болған жерге тексеруге кдтысушылар-дың жүрген жолының бастауы көрсетіліп, жауабы тексерілетін адамның түсініктемесі келтіріле отырып жазылған тергеу жолы; в) оқиға болған жерді және ондағы заттарды танығаны бойын-ша барлық әрекеттерге берілген түсініктемелер мен баяр-гдау-ларды келтіре отырып, жол үстінде тоқтаған жерлер мен оның соңғы бітетін түсын белгілеу; г) түсірілген фотосуреттер, кино бейнелер, жасалған жоспар туралы жазбалар, т.б. ескерілуі тиіс.

Бақылау сұрақтары:

1. Жауапты оқиға болған жерде тексеру тактикасы дегеніміз не?.

2. Жауапты оқиға болған жерде тексеру әдісі қандай?

Әдебиеттер:

1 Белкин Р С Курс криминалистики / үш том/ Юристъ 1997

2 Белкин Р С, Аубакиров А Ф и др. Криминалистическая энциклопедия Алматы 1995

3 Абуов А Ғ Криминалистика негіздері Қостанай 2003 «Шапақ»

4 Яблоков Н П Криминалистика М. 2003

.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: