ШЫҒЫС МАТЕМАТИКАСЫ

Шығыс мемлекетінің маңызды ғылыми орталықтары Орта Азияның: Самарқанд, Үргенші, Бұхара, Мерв және т.б. қалалары.

Мұнда ІХ ғасырдан бастап ғылымға көңіл қойыла бастады. Бүкіл әлемнің ғылымының көрнекті кемеңгері-Мұхамед ибн Мұса Әл-Хорезми Орта Азияның Хорезм қаласында дүниеге келді. ІХ ғасырдың 20 жылдары әл-Хорезми араб Халифатының астанасы Бағдат қаласында, бізге жеткен ғылыми математикалық шығармаларын жазды.

Ғылым тарихында оның арифметикалық және алгебралық трактаттарының және алгебралық трактаттарының алатын орны аса зор. Оның арифметикалық “Индиялық есептеу туралы кітап” және “Алгебраның және әлмукабаланың есептеулері туралы қысқаша кітап”, деген трактаттары математиканың дамуына үлкен әсер етті. Осылайша, алгебра деген сөз пайда болды. Әл-Хорезми астрономиялық және географиялық көптеген еңбектер жазды.

Х-ХІ ғасырда өмір сүрген атақты философ, астроном және математик Бируни үлкен дәлдікпен Жер радиусын есептеді; шар бетінде орналасқан фигураларды және сандардың жалпы қасиеттерін зерттеді. Оның жазған жүз елуден астам еңбегінің жиырма жетісі ғана сақталған. Араб оқымыстылары куб теңдеулерді шешумен көп айналысады. Осы негізде олар ежелгі гректердің геометриялық әдістерін пайдаланып, куб теңдеулерді шешу жөніндегі жалпы теория жасайды. Бұл ілімді кемеліне келтіруші – Орта Азиядан шыққан тәжіктің ұлы ғалымы, ақын және философ Омар Хайям болды.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: